ΓΙΑΝΝΙΤΣΑΤΙ – το μικρό χωριό με τα πολλά γράμματα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
(Δανειστήκαμε ως ιστοσελίδα epimenoume.gr τον πρόλογο από το βιβλίο «Γιαννιτσάτι – το μικρό χωριό με τα πολλά γράμματα», εκδόσεις ΕΛΙΚΡΑΝΟΝ, Αθήνα 2021,του φίλου μας, Πέτρου ΜΠΕΡΕΤΗ, για να τον ευχηθούμε από καρδιάς: «Καλοτάξιδο… να το ακολουθήσουν κι άλλα!»)
Μια μέρα τα παιδιά μου, μεγάλα πια, με ρώτησαν: Από πού προέρχεται το επώνυμο μας; Υπάρχει σε άλλα χωριά αυτό το επώνυμο;
Σε διάφορες συζητήσεις που γίνονταν για τα χωριά, κάποιοι εκφράζονταν με θαυμασμό για το χωριό μου, το Γιαννιτσάτι και κάποιοι με απορία, πώς μπορεί να ζει ο άνθρωπος εκεί. Τι ήταν αυτοί που πήγαν να ζήσουν στις αετοφωλιές; Πώς μπορούσαν να εξασφαλίσουν το ψωμί τους; Ακούγοντας αυτά και διαπιστώνοντας πως εδώ και μερικά χρόνια το χωριό μου «λιώνει» σιγά – σιγά σαν κερί, είπα να γράψω κάτι. Να συγκεντρώσω την ιστορία του σε ένα βιβλίο. Να μπορέσουν οι νέες γενιές να μάθουν έστω και λίγα πράγματα για τις οικογενειακές τους ρίζες, για την ιδιαίτερή τους πατρίδα.
Συνάντησα αρκετούς συγχωριανούς και μίλησα για την πορεία του μικρού μας χωριού, που ο Θεός του διάθεσε, μόλις έναν κόσκινο ουρανό, κάποια πελώρια βουνά, μερικές βαθιές χαράδρες, αναβροχιές και ξηρασιές, πολλά δέντρα αλλά, ατέλειωτες πέτρες και βράχους και, τόσο λιγοστό νερό. Όταν αποφάσισα να γράψω το βιβλίο για το Γιαννιτσάτι, θεώρησα πως θα ήταν σχετικά απλό εγχείρημα. Νόμισα πως θα «ξεμπέρδευα» εύκολα. Να, όμως που δεν ήταν έτσι. Στην πορεία, διαπίστωσα πως «το εύκολο», ήταν αρκετά περίπλοκο, χρονοβόρο και χρειάστηκε πολύ ξεσκόνισμα.
Ο γνωστός συντοπίτης λαογράφος Γ. Κατσαλίδας, αναφέρει: «Φωλιασμένο στις ρίζες του βουνού Κορτέλες μέσα σε μια βαθειά κοιλάδα (συνέχεια της Κορυτιάς) είναι οι Γιαννιτσάτες. Μικρό είναι τούτο το χωριό αλλά, «σε μικρό βάτο κοιμάται μεγάλος λαγός» λέει η παροιμία. Ανάδειξε διακεκριμένους ανθρώπους στα γράμματα. Στο βιβλίο πο’ χει γράψει ο μακαρίτης Γιαννιτσατιώτης, λόγιος και αυτοσχέδιος ποιητής, Κώστας Σταυρόπουλος, ξενιτεμένος στην Αμερική με πολλά ιστορικά για το χωριό του, ανάμεσα στ’ άλλα γράφει: «Κανένα άλλο χωριό δεν έχει να επιδείξει την δημοσιογραφίαν, την λαογραφίαν, την επιστήμην, την ποίησιν, την ηθοποίησιν, την ζωγραφικήν, την μουσικήν, τας τέχνας και το εμπόριον, αλλά να βγούνε όλα αυτά στην κοινωνία, πρέπει να είναι κανείς δεύτερος Βίκτωρ Ουγκώ». Χωριό της ξακουστής λογοτέχνιδος Κατίνας Παπά, που έγραψε το διήγημα: «Στη συκαμιά από κάτω» είναι οι Γιαννιτσάτες».
Αναμφίβολα, δεν είμαι ιστορικός, δεν σπούδασα αρχαιολογία, δεν είμαι και δεν προσδοκώ να γίνω Κατίνα Παπά ή δεύτερος Βίκτωρ Ουγκώ. Με καλή διάθεση, προσπάθησα να προσφέρω κάτι γραπτό για το χωριό μου, να βάλω ένα μικρό πετραδάκι στην εύπορη γνώση του μικρού χωριού με τα πολλά γράμματα: από που ξεκινάει, ποιοι οι κάτοικοι και η ζωή τους, που κάθε άλλο παρά πέτρινη, όπως το φυσικό περιβάλλον τους, ήταν. Προσπάθησα με πολλή αγάπη και βαθύ σεβασμό να γράψω και να φωτίσω πτυχές της ιστορίας μας, της ζωής του μικρού χωριού, που άντεξε αιώνες στην αγκάλη των βουνών και κατόρθωσε να αποκτήσει τον τιμητικό τίτλο ως «το μικρό χωριό με τα πολλά γράμματα».
Ζητώ συγνώμη απ’ όλους, όσους, κατά την ανάγνωση, συναντήσουν λεπτομέρειες που ίσως μου ξέφυγαν ή κάποιες ελλείψεις που ίσως δεν τις ήξερα. Τους διαβεβαιώνω πως τίποτα δεν έγινε σκόπιμα. Και τους παρακαλώ να καταγράψουν τις «αδυναμίες» του βιβλίου, με σκοπό να διορθωθούν σε επόμενη έκδοση, από όποιον κι αν γίνει.
Θέλω να ευχαριστήσω όλους εκείνους, που με χαρά προσφέρονταν με τις αφηγήσεις τους και τα διάφορα υλικά που έβαλαν στη διάθεσή μου. Ειδικότερα, θέλω να ευχαριστήσω τον φίλο και διανοούμενο συγχωριανό μου, Βασίλη Ζ. Μπράσκα, διότι χωρίς την βοήθεια του, το βιβλίο θα ήταν πιο φτωχό. Τη Μαργαρίτα Κ. Μπερέτη για το υλικό που μου έδωσε, για τους Μπερετέους, τον Χρηστάκη Μ. Πέκο για τους Πεκάτες, τον Ανδρέα Σίτο, τον Βασίλη Ζώτο, τον Προκόπη Κυριάκη, τον Ορέστη Μπερέτη και πολλούς άλλους που συνέβαλαν τα μέγιστα στο να ολοκληρωθεί το βιβλίο αυτό.
Επίσης θέλω να ευχαριστήσω τα παιδιά μου, Κώστα και Αναστασία, που έγιναν η αιτία και στη συνέχεια επέμεναν να συνεχίσω την έρευνα. Και τελικά τη σύζυγό μου, Ευανθία, που μου συμπαραστάθηκε τόσο ηθικά, όσο και με πίστωση χρόνου εργασίας για την ολοκλήρωση του βιβλίου.
Άγιοι Σαράντα, 2020
Πέτρος Μπερέτης
