Οι Βορειοηπειρώτες στον πανελλήνιο ξεσηκωμό του 1821!
Ο Χειμαριώτης Σπυρομήλιος με τα αδέρφια του Ζάχο, Νικόλαο και Ιωάννη και εθελοντικό σώμα Χειμαριωτών, έλαβαν μέρος στην άμυνα του Μεσολογγίου και στην κατάληψη της ακρόπολης των Αθηνών. Η οικογένεια των Σπυρομηλαίων πρόσφερε πολλά στην Επανάσταση του ’21.
Ο Σπυρομήλιος, επιστρέφοντας από τη Σικελία όπου ζούσε, οργάνωσε στρατιωτικό σώμα από 200 Χειμαριώτες και τον Αύγουστο του 1824 έφτασε στην Ακαρνανία και παρουσιάστηκε στον Μαυροκορδάτο, ο Σπυρομήλιος εντυπωσίασε με την εμφάνισή , την σεμνότητα και αξιοπρέπεια του.
Ήταν γενναίος και ανιδιοτελής και κάθε φιλέλλην που τον γνώριζε δεν μπορούσε να μη φωνάξει: Θα ήταν ευτυχής η Ελλάς, αν είχε περισσότερους άνδρας σαν αυτόν.
Ήταν παρών και κατά την δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου. Ο αδελφός του Νικόλαος σκοτώθηκε κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826), Λίγο αργότερα τον Σπυρομήλιο τον βρίσκουμε στη Ρούμελη με τον Καραϊσκάκη.
Μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη, έλαβε μέρος στη μάχη της Πέτρας, κάτω από τις διαταγές του Δημ. Υψηλάντη. Με το πέρας της Επανάστασης εγκαταστάθηκε στη Θήβα, όμως επειδή ήταν Καποδιστριακός φυλακίστηκε για 9 μήνες στο Παλαμήδι. Αργότερα, παρέμεινε στο στράτευμα και χρημάτισε και Διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων.
Ως υπουργός στην κυβέρνηση του Αντωνίου Κριεζή υποστήριξε την εξέγερση των αλύτρωτων Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την διάρκεια του Κριμαϊκού Πόλεμου.
Η ανάμειξη του Σπυρομήλιου στην εξέγερση της υπό Τουρκικής κυριαρχίας Ηπείρου το 1854, είχε σαν αποτέλεσμα να διωχθεί από την ελληνική πολιτική ηγεσία και να τεθεί σε διαθεσιμότητα στο στράτευμα. Στα επόμενα χρόνια, ενώ αποσύρθηκε από την στρατιωτική δράση διατέλεσε ξανά 4 φορές υπουργός Στρατιωτικών.
