Αργυρόκαστρο: Πόλη των γραμμάτων και του πολιτισμού

Του Καθηγ. Δόκτορα Χρηστάκη ΚΙΚΙΝΑ
Πρύτανη Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου
Η καθιέρωση του Αργυροκάστρου ως μητρόπολης της Νοτίου Αλβανίας θα ήταν ελλιπής χωρίς ένα σημαντικό σκέλος της, χωρίς την ανάπτυξη της παιδείας, των γραμμάτων και της τέχνης. Που σε τελική ανάλυση βρίσκουν την ενσάρκωσή τους στην ύπαρξη και τη λειτουργία του Πανεπιστημίου. Και η πόλη αυτή, εδώ και πάνω από 30 χρόνια, έχει το Πανεπιστήμιο της ως το σημαντικότερο εκπαιδευτικό και επιστημονικό κέντρο της Περιφέρειας, ως φόρο τιμής για τους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης που έβγαλε η περιοχή και που μεταλαμπαδεύουν σήμερα παντού, εντός και εκτός της αλβανικής επικράτειας.
Το Αργυρόκαστρο, περισσότερο από κάθε άλλη πόλη της Αλβανίας, αξίζει να έχει το Πανεπιστήμιό της. Γιατί η προσφορά του στον τομέα της παιδείας είναι ανεκτίμητη.
Οι προσωπικότητες των γραμμάτων που έβγαλε η πέτρινη πόλη, έπαιξαν πάντοτε σημαντικό ρόλο για την εξέλιξη και τη χειραφέτηση της αλβανικής κοινωνίας, έβαλαν τα θεμέλια πολλών επιστημονικών κλάδων στην Αλβανία, έριξαν το σπόρο των γραμμάτων σε πρόσφορο έδαφος. Στο χέρι μας είναι να μην χάσουμε αυτό το σπόρο, αλλά και να βελτιώσουμε τη δουλειά μας για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών.
Το 1971 άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του στο Αργυρόκαστρο το 3χρονο Ανώτερο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, αρχικά με τα τμήματα Ιστορίας-Γεωγραφίας και Φυσικής – Μαθηματικών. Είχαν προηγηθεί το 1968 και 1969 παραρτήματα του Πανεπιστημίου Τιράνων στους κλάδους Οικονομικών και Γεωπονικής. Στο Ανώτερο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Αργυροκάστρου φοιτούσαν φοιτητές από τις νότιες περιοχές της χώρας, οι οποίοι μετά το πέρας των σπουδών προορίζονταν να διδάξουν στα οκτάχρονα σχολεία αυτών των περιοχών. Τη δεκαετία του ’80 άρχισαν να ανοίγουν και νέα τμήματα. Έτσι το 1980 προστέθηκε το τμήμα Βιολογίας – Χημείας, ενώ το 1981 ο κύκλος σπουδών διευρύνθηκε σε τέσσερα έτη και άνοιξε το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Το 1986 άνοιξε το Τμήμα Αλβανικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.
Με το καθεστώς του Ινστιτούτου πορεύτηκε αυτό το ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα ως το 1991. Είχε περάσει μια εικοσαετία, κατά τη διάρκεια της οποίας είχε συμπληρωθεί με όλα τα τμήματα παιδαγωγικής κατεύθυνσης, είχε εμπλουτιστεί με πλούσια υλικοτεχνική βάση και εργαστήρια, μπήκε στους σχεδιασμούς νέο κτίριο με αίθουσες διδασκαλίας, καθώς και νέο κτίριο οικοτροφείου για να εκπληρωθούν οι ανερχόμενες ανάγκες των φοιτητών για στέγαση. Το παιδαγωγικό προσωπικό είχε πια αποκτήσει πλούσια εμπειρία και είχε ανεβάσει την πήχη στην επιστημονική του κατάρτιση. Επιπρόσθετα το Ινστιτούτο είχε αναλάβει και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που δίδασκαν στα σχολεία της Νότιας Αλβανίας.
Είχαν δημιουργηθεί έτσι οι όροι ώστε το ανώτερο αυτό εκπαιδευτικό ίδρυμα να αποκτήσει πανεπιστημιακό καθεστώς. Αυτό επιτεύχθηκε στις 12.11.1991 όταν το Υπουργικό Συμβούλιο πήρε την απόφαση για τη μετατροπή του Ανώτερου Ινστιτούτου Αργυροκάστρου σε Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου.
Δεν ήταν απλώς μια μετονομασία. Έπρεπε να αλλάξει όλη η νοοτροπία και να τεθούν γερά θεμέλια ώστε τα πτυχία του πανεπιστημιούχου που δίνει το Πανεπιστήμιο να «αναμετρηθούν» στις απαιτήσεις του καιρού στο στίβο και της αγοράς. Πέρα από τα υπάρχοντα τμήματα την τελευταία δεκαετία άνοιξαν κι άλλα, όπως το Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας το 1993, το Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας το 1994, το Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης το 1996.
Το 1996 το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου κάνει το πρώτο βήμα για τη διεύρυνση του προφίλ του πέρα από τα τμήματα εκπαίδευσης. Έτσι ανοίγει το Τμήμα Οικονομικών Σπουδών, ενώ δυο χρόνια αργότερα και το Τμήμα Νοσηλευτικής, διετούς φοίτησης. Ο αριθμός των φοιτητών αυξήθηκε αρκετά τα τελευταία χρόνια, δίνοντας ζωντάνια στην ίδια την πόλη του Αργυροκάστρου. Έτσι το ακαδημαϊκό έτος 2001 – 2002 φοίτησαν 1800 φοιτητές με απόσπαση από την εργασία και άλλοι 1700 χωρίς απόσπαση από την εργασία.
Στην εκπαιδευτική και επιστημονική δράση του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου συμβάλλουν 88 διδάσκοντες μόνιμοι, 62 εξωτερικοί διδάσκοντες και 16 άτομα που ανήκουν στο βοηθητικό προσωπικό, από τους οποίους η πλειοψηφία έχουν επιστημονικούς τίτλους. Επίσης δεκάδες είναι οι εκδόσεις πανεπιστημιακού ή επιστημονικού χαρακτήρα από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου, όπως και οι επιστημονικές ημερίδες για διάφορα θέματα.
Το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου δεν είναι ένα κλειστό, αλλά ανοιχτό Πανεπιστήμιο που συνεργάζεται και με άλλα πανεπιστήμια γειτονικών και ευρωπαϊκών χωρών. Ιδιαίτερες είναι οι σχέσεις αυτές με το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Λέτσε (Ιταλία), Αθηνών, Ιονίου Πανεπιστημίου, με το Κολέγιο SΑΝΤΑ ΜΑRΥ στο Μίτσιγκαν – Ντιτρόιτ (ΗΠΑ), όπως και με το Πανεπιστήμιο της Κύπρου, με τα οποία έχουν υπογραφεί πρωτόκολλα συνεργασίας. Επίσης είναι στενές οι επαφές και με τα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Πατρών, της Ποτέντσας στην Ιταλία, κλπ.
Το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου είναι ένα αγαπητό ίδρυμα για φίλους και συναδέλφους, για τους πολίτες και τους διανοούμενους της Αλβανίας, για όλους τους ανθρώπους της γνώσης και της επιστήμης.

Στο Πανεπιστήμιό μας είναι ευπρόσδεκτες οι νέες ιδέες, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος τα προοδευτικά προγράμματα για την ανάπτυξη της κοινωνίας, αλλά και οι προσωπικές φιλοδοξίες για ανάδειξη και πρωτοβουλίες στο χώρο της εκπαίδευσης και της επιστήμης. Το Πανεπιστήμιό μας προσβλέπει και πορεύεται στο δρόμο για μια Αλβανία στην Ευρώπη.
Στο εξώφυλλο: Από επίσκεψη του Πρύτανη κ. Χ. Κίκινα και του Προέδρου του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας κ. Γιάννη Γιάννη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Από το λεύκωμα ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ – θρύλοι και πραγματικότητα – έκδοση της εφημερίδας «Λαϊκό Βήμα», Σεπτέμβριος 2002.