Αργυρόκαστρο: Πόλη των γραμμάτων και του πολιτισμού

Του Καθηγ. Δόκτορα Χρηστάκη ΚΙΚΙΝΑ
Πρύτανη Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου

Η καθιέρωση του Αργυροκάστρου ως μητρόπολης της Νοτίου Αλβανίας θα ήταν ελλιπής χωρίς ένα σημαντικό σκέλος της, χωρίς την ανάπτυξη της παιδείας, των γραμμάτων και της τέχνης. Που σε τελική ανάλυση βρίσκουν την ενσάρκωσή τους στην ύπαρξη και τη λειτουργία του Πανεπιστημίου. Και η πόλη αυτή, εδώ και πάνω από 30 χρόνια, έχει το Πανεπιστήμιο της ως το σημαντικότερο εκπαιδευτικό και επιστημονικό κέντρο της Περιφέρειας, ως φόρο τιμής για τους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης που έβγαλε η περιοχή και που μεταλαμπαδεύουν σήμερα παντού, εντός και εκτός της αλβανικής επικράτειας.

Το Αργυρόκαστρο, περισσότερο από κάθε άλλη πόλη της Αλβανίας, αξίζει να έχει το Πανεπιστήμιό της. Γιατί η προσφορά του στον τομέα της παιδείας είναι ανεκτίμητη.

Οι προσωπικότητες των γραμμάτων που έβγαλε η πέτρινη πόλη, έπαιξαν πάντοτε σημαντικό ρόλο για την εξέλιξη και τη χειραφέτηση της αλβανικής κοινωνίας, έβαλαν τα θεμέλια πολλών επι­στημονικών κλάδων στην Αλβανία, έρι­ξαν το σπόρο των γραμμάτων σε πρό­σφορο έδαφος. Στο χέρι μας είναι να μην χάσουμε αυτό το σπόρο, αλλά και να βελτιώσουμε τη δουλειά μας για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών.

Το 1971 άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του στο Αργυρόκαστρο το 3χρονο Ανώτερο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, αρχικά με τα τμήματα Ιστορίας-Γεωγραφίας και Φυσικής – Μαθηματικών. Είχαν προηγηθεί το 1968 και 1969 παραρτή­ματα του Πανεπιστημίου Τιράνων στους κλάδους Οικονομικών και Γεω­πονικής. Στο Ανώτερο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Αργυροκάστρου φοιτούσαν φοιτητές από τις νότιες περιοχές της χώρας, οι οποίοι μετά το πέρας των σπουδών προορίζονταν να διδάξουν στα οκτάχρονα σχολεία αυτών των πε­ριοχών. Τη δεκαετία του ’80 άρχισαν να ανοίγουν και νέα τμήματα. Έτσι το 1980 προστέθηκε το τμήμα Βιολογίας – Χημείας, ενώ το 1981 ο κύκλος σπου­δών διευρύνθηκε σε τέσσερα έτη και άνοιξε το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευ­σης. Το 1986 άνοιξε το Τμήμα Αλβανι­κής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.

Με το καθεστώς του Ινστιτούτου πορεύτηκε αυτό το ανώτερο εκπαιδευ­τικό ίδρυμα ως το 1991. Είχε περάσει μια εικοσαετία, κατά τη διάρκεια της ο­ποίας είχε συμπληρωθεί με όλα τα τμήματα παιδαγωγικής κατεύθυνσης, είχε εμπλουτιστεί με πλούσια υλικοτεχνική βάση και εργαστήρια, μπήκε στους σχεδιασμούς νέο κτίριο με αί­θουσες διδασκαλίας, καθώς και νέο κτί­ριο οικοτροφείου για να εκπληρωθούν οι ανερχόμενες ανάγκες των φοιτητών για στέγαση. Το παιδαγωγικό προσωπι­κό είχε πια αποκτήσει πλούσια εμπει­ρία και είχε ανεβάσει την πήχη στην ε­πιστημονική του κατάρτιση. Επιπρό­σθετα το Ινστιτούτο είχε αναλάβει και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που δίδασκαν στα σχολεία της Νότιας Αλβανίας.

Είχαν δημιουργηθεί έτσι οι όροι ώ­στε το ανώτερο αυτό εκπαιδευτικό ί­δρυμα να αποκτήσει πανεπιστημιακό καθεστώς. Αυτό επιτεύχθηκε στις 12.11.1991 όταν το Υπουργικό Συμβού­λιο πήρε την απόφαση για τη μετατρο­πή του Ανώτερου Ινστιτούτου Αργυ­ροκάστρου σε Πανεπιστήμιο Αργυρο­κάστρου.

Δεν ήταν απλώς μια μετονομασία. Έπρεπε να αλλάξει όλη η νοοτροπία και να τεθούν γερά θεμέλια ώστε τα πτυχία του πανεπιστημιούχου που δίνει το Πανεπιστήμιο να «αναμετρηθούν» στις απαιτήσεις του καιρού στο στίβο και της αγοράς. Πέρα από τα υπάρχοντα τμή­ματα την τελευταία δεκαετία άνοιξαν κι άλλα, όπως το Τμήμα Ελληνικής Γλώσ­σας και Λογοτεχνίας το 1993, το Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας το 1994, το Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης το 1996.

Το 1996 το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου κάνει το πρώτο βήμα για τη διεύρυνση του προφίλ του πέρα από τα τμήματα εκπαίδευσης. Έτσι ανοίγει το Τμήμα Οικονομικών Σπουδών, ενώ δυο χρόνια αργότερα και το Τμήμα Νοσηλευτικής, διετούς φοίτησης. Ο αριθμός των φοιτητών αυξήθηκε αρκετά τα τελευταία χρόνια, δίνοντας ζωντάνια στην ίδια την πόλη του Αργυροκά­στρου. Έτσι το ακαδημαϊκό έτος 2001 – 2002 φοίτησαν 1800 φοιτητές με α­πόσπαση από την εργασία και άλλοι 1700 χωρίς απόσπαση από την εργα­σία.

Στην εκπαιδευτική και επιστημονική δράση του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου συμβάλλουν 88 διδάσκοντες μόνιμοι, 62 εξωτερικοί διδάσκοντες και 16 άτομα που ανήκουν στο βοηθητικό προσωπικό, από τους οποίους η πλειοψηφία έχουν επιστημονικούς τίτλους. Επίσης δεκάδες είναι οι εκδόσεις πα­νεπιστημιακού ή επιστημονικού χαρα­κτήρα από τους καθηγητές του Πανε­πιστημίου, όπως και οι επιστημονικές η­μερίδες για διάφορα θέματα.

Το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου δεν είναι ένα κλειστό, αλλά ανοιχτό Πανεπιστήμιο που συνεργάζεται και με άλλα πανεπιστήμια γειτονικών και ευρωπαϊκών χωρών. Ιδιαίτερες είναι οι σχέ­σεις αυτές με το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Λέτσε (Ιταλία), Αθηνών, Ιονίου Πα­νεπιστημίου, με το Κολέγιο SΑΝΤΑ ΜΑRΥ στο Μίτσιγκαν – Ντιτρόιτ (ΗΠΑ), όπως και με το Πανεπιστήμιο της Κύ­πρου, με τα οποία έχουν υπογραφεί πρωτόκολλα συνεργασίας. Επίσης είναι στενές οι επαφές και με τα πανεπιστή­μια Θεσσαλονίκης και Πατρών, της Ποτέντσας στην Ιταλία, κλπ.

Το Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου εί­ναι ένα αγαπητό ίδρυμα για φίλους και συναδέλφους, για τους πολίτες και τους διανοούμενους της Αλβανίας, για όλους τους ανθρώπους της γνώσης και της επιστήμης.

Στο Πανεπιστήμιό μας είναι ευπρόσδεκτες οι νέες ιδέες, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος τα προοδευτικά προγράμματα για την ανάπτυξη της κοινωνίας, αλλά και οι προσωπικές φιλοδοξίες για ανάδειξη και πρωτοβουλίες στο χώρο της εκπαίδευσης και της επιστήμης. Το  Πανεπιστήμιό μας προσβλέπει και πορεύεται στο δρόμο για μια Αλβανία στην Ευρώπη.

Στο εξώφυλλο: Από επίσκεψη του Πρύτανη κ. Χ. Κίκινα και του Προέδρου του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας κ. Γιάννη Γιάννη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Από το λεύκωμα ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ – θρύλοι και πραγματικότητα – έκδοση της εφημερίδας «Λαϊκό Βήμα», Σεπτέμβριος 2002.