Τι «ξέχασε» να πει ο Marin Mema
Πριν μερικά χρόνια ο γνωστός προπαγανδιστής δημοσιογράφος Marin MEMA εισήλθε στην Ελληνική επικράτεια παράνομα (καθώς έχει κηρυχθεί “persona non grata”) και επισκέφθηκε αρβανιτοχώρια στη Θεσπρωτία και την Φλώρινα. Ήθελε να δείξει ότι εκεί κατοικούν αλβανόφωνοι (Αλβανοί Ορθόδοξοι για αυτόν), λες και το έχουμε κρυφό! Δεν είπε όμως την ιστορία όπως είναι πραγματικά. Αρκέστηκε στο γεγονός ότι οι κάτοικοι είναι αλβανόφωνοι. Ένα από τα αρβανίτικα χωριά που επισκέφθηκε στη Φλώρινα είναι το Λέχοβο και είναι μερικά πράγματα που “ξέχασε” να πει.
Η ιστορία του Λεχόβου, όπως μας την διηγείται στη μεταπτυχιακή του εργασία ο Παναγιώτης Φίτζιος, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από εκεί, έχει ως εξής:
1. Οι κάτοικοι δεν είναι όλοι Αρβανίτες. Υπήρχαν και Γραικοί (ελληνόφωνοι) στο χωριό, οι οποίοι εξαλβανίστηκαν, γιατί οι Αλβανοί συμπεριφέρονταν καλύτερα στους ομογλώσσους τους.
2. Όταν ένας συγχωριανός τους, ο Γιάννης Μιχαηλίδης, που είχε μυηθεί στον αλβανισμό, προσπάθησε να μυήσει τους κατοίκους, αυτοί αντέδρασαν έντονα και εκείνος έφυγε από εκεί κακήν κακώς. Έχει μάλιστα σημασία ότι ο αλβανιστής συγχωριανός τους, τους μίλησε για τα προνόμια τα οποία θα έχουν αν μεταστραφούν στον αλβανισμό, χωρίς αυτά να διευκρινίζονται στο κείμενο. Πιθανόν ήταν οικονομικά. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί η μεταστροφή από την μια μέρα στην άλλη ορισμένων χριστιανών στη Νότια Αλβανία, αν και η πλειοψηφία υποστήριζε σθεναρά τον ελληνισμό.
3. Το Λέχοβο ήταν προπύργιο του Μακεδονικού Αγώνα και αντιστεκόταν πάντα στους Βούλγαρους και την προπαγάνδα τους.
“Ο οικισμός είχε δύο γειτονιές-μαχαλάδες. Μιλούσαν αρβανίτικα και ελληνικά. Η άνω γειτονιά, με όριο το μεσοχώρι και ναό τον Άγιο Δημήτριο, ήταν ο λεγόμενος γραίκικος μαχαλάς. Ενώ η κάτω γειτονιά είχε ναό τον Άγιο Μηνά και αποτελούσε τον αρβανίτικο μαχαλά. Τους επισκέπτονταν συχνά τουρκαλβανοί, που συμπεριφέρονταν σχετικά καλύτερα στους χριστιανούς, που μιλούσαν τη γλώσσα τους. Έτσι όλοι οι κάτοικοι άρχισαν να μιλούν αρβανίτικα…
Στο πλαίσιο του εθνοφυλετικού ανταγωνισμού εμφανίσθηκαν στο χωριό. πράκτορες της αλβανικής και βουλγαρικής προπαγάνδας. Το 1892 απέκρουσε την αλβανική προπαγάνδα, που εμφανίστηκε με τον Γιάννη Μιχαηλίδη ἡ Κολίτση (Γιαν Λεόβα), καταγόμενο από το Λέχοβο. Είχε εγκατασταθεί πρώτα στο Βουκουρέστι, όπου εξέδιδε εφημερίδα και μετέπειτα στην Αλβανία. Είχε έρθει με πολλά βιβλία, χρήματα, χάρτες της μεγάλης Αλβανίας με σκοπό να ιδρύσει σχολείο και αλβανική εκκλησία στο χωριό. Συγκέντρωσε τους κατοίκους μετά τον εκκλησιασμό στο σχολείο και αφού ανέπτυξε τα επιχειρήματά του για τα πλεονεκτήματα και τα προνόμια, που θα απολάμβαναν από τη μεταστροφή τους στην αλβανική ιδέα, τους ζήτησε να προσχωρήσουν στον αλβανισμό. Η απάντηση των κατοίκων ήταν άμεση και λιτή: «Αν ήρθες σαν καλός πατριώτης να μας ιδείς και να σε ιδούμε καλώς όρισες. Κάθισε στο χωριό όσο καιρό θέλεις. Κανένας δεν θα σε πειράξει. Αν τολμήσεις να σπείρεις ζιζάνια και να κάνης όσα πριν από λίγο μας αράδιασες, τότε να το ξέρεις και γράψτο καλά στο μυαλό σου θα έχωμε κακά ξεμπερδέματα. Το καλλίτερο λοιπόν, που έχεις να κάνης, είναι να φύγης το γρηγορότερο από εδώ. Κρίμα που είσαι και γραμματιζούμενος». Έσκυψε το κεφάλι, μάζεψε τα πράγματα του και έφυγε ντροπιασμένος, ενώ κανείς από τους κατοίκους δεν άγγιξε τα φυλλάδια. Το ίδιο συνέβη το 1899, όταν αρνήθηκαν τη συνεργασία στα σχέδια της εξαρχίας και του Βούλγαρου Μαρκώφ. Οι κάτοικοι αντέδρασαν στις 23-4-1903 στο σχέδιο του βοεβόδα Κόλε Ανδρέεφ για συνεργασία στην επικείμενη εξέγερση του Ίλιντεν. Αντίθετα συμμετείχαν δυναμικά στην καταστολή του.
Το Λέχοβο διακρίθηκε ιδιαίτερα στον Μακεδονικό Αγώνα. Είναι η χρυσή σελίδα της ιστορίας του. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Καραβίτης: «Σε κανένα χωριό της Μακεδονίας δεν εχύθη τόσο αίμα αντάρτικο, εκτός του Λεχοβίτικου, όσον ως το Λέχοβο».
Πηγή: Παναγιώτης Φίτζιος
“Το Λέχοβο – εκκλησιαστική ιστορία και εκπαιδευτική κίνηση”.
Από: Ελλήνων Θέματα – Αποκατάσταση της Ιστορικής Αλήθειας
