Η Ακαδημία Επιστημών της Αλβανίας και το αλβανικό εγκυκλοπαιδικό λεξικό

Η Ακαδημία Επιστημών της Αλβανίας και το αλβανικό εγκυκλοπαιδικό λεξικό

Του Θεοφάνη Μαλκίδη

Η Αλβανική Ακαδημία Επιστημών και το εθνικό ζήτημα

Η Αλβανική Ακαδημία Επιστημών, ιδρύθηκε το 1972 και είναι το πιο σημαντικό επιστημονικό ίδρυμα της χώρας. Περιλαμβάνει επιστημονικά ιδρύματα, κέντρα και οργανισμούς, και παρότι η νομοθεσία μετά το 1991 καθορίζει το καθεστώς της ως ανεξάρτητο ίδρυμα, εντούτοις συνεχίζει να χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση.

Οι κύριοι στόχοι της Ακαδημίας είναι η ανάληψη και η δημοσιοποίηση μελε­τών και ερευνών σε διάφορους τομείς της επιστήμης, η συνεργασία με το δίκτυο των ιδρυμάτων της και άλλα επιστημονικά ιδρύματα και πανεπιστή­μια στην Αλβανία. η συμμετοχή του επιστημονικού της δυναμικού σε ποικί­λες δραστηριότητες τους, η συγκρότηση των διαδικασιών για την απόκτηση επιστημονικών βαθμών και τίτλων, η οργάνωση εθνικών και διεθνών δρα­στηριοτήτων, η δημιουργία και η σύσφιγξη σχέσεων καθώς και η συνεργασία με τις ξένες Ακαδημίες.

Η Ακαδημία Επιστημών ήδη επί καθεστώτος Χότζα – Κόμματος Εργασίας της Αλβανίας, είχε δείξει κάποιες τάσεις προς την κατεύθυνση τεκμηρίωσης και ανάληψης της πρωτοπορίας στο εθνικό ζήτημα, όταν σε έκδοσή της με τον τίτλο «Οι Αλβανοί και οι περιοχές τους» (1982) είχε συμπεριλάβει κείμενα πανεπιστημιακών από το Κοσσυφοπέδιο. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, η ίδια Ακαδημία θα έλθει πολλές φορές σε αντιπαράθεση με την ομόλογή της του Βελιγραδιού, πάνω στο ερώτημα, κατά πόσον οι σημερινοί Αλ­βανοί είναι απόγονοι των αρχαίων Ιλλυριών, συνεπώς οι αλβανικοί πληθυ­σμοί του Κοσσυφοπεδίου είναι αυτόχθονες πριν από την κάθοδο των σλαβι­κών φύλων. Η αποφασιστική όμως τομή στη δράση της Ακαδημίας ήρθε με τη δημοσίευση της «Πλατφόρμας για την επίλυση του Αλβανικού Ζητήμα­τος». (στα ελληνικά βλ. Μαλκίδης Θ. Ιωάννινα 2006).

Το βιβλίο αυτό- αντίτυπα του οποίου θα πουληθούν σε μαζική κλίμακα στην Αλβανία, στο Κοσσυφοπέδιο, τις αλβανικές επαρχίες της πΓΔΜ, και στην αλβανική Διασπορά- χαρακτηρίζεται από αλυτρωτισμό, αφού υποστηρίζεται η «ένωση όλων των Αλβανών σε ένα εθνικό κράτος» και γίνεται λόγος για «το σύνολο του Κοσσυφοπεδίου, με την πρωτεύουσά του τα Σκόπια», ενώ τα όρια του «ιστορικά εθνικού αλβανικού χώρου» απλώνονται πολύ πέρα από τις κατοικούμενες από Αλβανούς περιοχές της πρώην Γιουγκοσλαβίας, για να περιλάβουν την «μείζονα Τσαμουριά» (μέχρι την Πρέβεζα), την Καστοριά και τη Φλώρινα.

Το Αλβανικό Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό

Πρόσφατα, η Ακαδημία Επιστημών της Αλβανίας κυκλοφόρησε το Αλβανικό Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό. Στην εισαγωγή του Λεξικού, υπογραμμίζεται ότι είναι «εθνικού χαρακτήρα», ενώ το περιεχόμενό του «αφορά το αλβανικό έθνος και την πατρίδα του».

Στους δύο τόμους το Αλβανικό Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό επαναλαμβάνει τους ισχυρισμούς περί αλβανικής καταγωγής και εθνικότητας της Άρτας, των Ιωαννίνων, Πρέβεζας και Ηγουμενίτσας, περιοχές οι οποίες, σύμφωνα με το Λεξικό, παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα με τη χάραξη των Ελληνο-αλβανικών συνόρων.

Επίσης, έντονη είναι η παραχάραξη και η οικειοποίηση της ελληνικής ιστο­ρίας κυρίως σε σχέση με την Ήπειρο, ενώ δυσφημιστική είναι η στάση του Λεξικού προς την ελληνική μειονότητα. Το λεξικό δεν έχει διαφορετικές προ­σεγγίσεις για τον προσδιορισμό της ελληνικής μειονότητας και ούτε για το ρόλο της στο αλβανικό κράτος.

Στο σημείο όπου αναφέρεται στη «Δρόπολη», περιοχή με ελληνικό πληθυσμό, περιοχή στην οποία στο καθεστώς Χότζα, αναγνωρίστηκε ως μειονοτική πε­ριοχή και προπαγανδιστικά ήταν το σύμβολο εκπροσώπησης του συνόλου της ελληνικής μειονότητας, οι Έλληνες δεν θεωρούνται αυτόχθονες χωρίς να προσδιορίζεται το πότε εγκαταστάθηκαν.

Επίσης το Λεξικό αναφέρει ότι οι κάτοικοι δύο χωριών της περιοχής, η Φράστανη και η Λιούγκαρη, είναι αλβανικής εθνικότητας.

Για άλλες περιοχές με ελληνικό πληθυσμό, όπως η Φοινίκι, το Αλίκο, η Δίβρη, ο Μεσοπόταμος, δεν αναφέρεται, η ελληνικότητά τους, ενώ επισημαίνεται ότι ο πληθυσμός ανήκει στην ελληνική μειονότητα.

Για τον πληθυσμό της Λιβαδειάς, δεν αναφέρεται η ελληνική του εθνικότητα, ενώ το ίδιο γίνεται και για την περιοχή της Χιμάρας, η οποία αποτελεί διαχρο­νικό στόχο της αλβανικής εθνικιστικής πολιτικής.

Επίσης καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να απεικονισθεί ότι στις περιοχές με ελληνικό πληθυσμό, ήταν έντονο το αλβανικό στοιχείο ιστορικά, αναφέρονται τα ονόματα που οι Αλβανοί είχαν δώσει στα ελληνικά χωριά, ή με τα αλβανι­κά ονόματα που έδωσε το Κόμμα Εργασίας της Αλβανίας.

Στο λεξικό δεν αναφέρονται οι προσωπικότητες της ελληνικής μειονότητας, ενώ στις ελάχιστες αναφορές σε μορφές, ή αναφέρεται ότι κατάγονται από οικογένεια με γονείς ελληνικής εθνικότητας, ή παρουσιάζονται ως Αλβανοί. Τα κείμενα της Ακαδημίας Επιστημών των Τιράνων, πολλές φορές συμπί­πτουν με τα οράματα για ένωση των αλβανικών πληθυσμών της Βαλκανι­κής και την παραχάραξη της ιστορίας. Η Ακαδημία εκφράζει το όραμα και τους εθνικούς πόθους, καθώς και το διαχρονικό ανθελληνισμό έναντι της ελληνικής μειονότητας. Ζήτημα σοβαρό το οποίο απειλεί την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών και συνεχίζει την πολιτική καταπίεσης και εξαφάνισης μίας από τις καταπιεσμένης εθνικής ομάδας στην περιοχή. Της ελληνικής μειονότητας.

Από την εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, 16-28 Φεβρουαρίου, 2010  

Εικόνα εξωφύλλου από από το φωτογραφικό αρχείο των αδελφών Μπαρούτα.

Σχετικά άρθρα: