Τα γεγονότα της Βράδισης και τα «Τζιοβόρια»

Τα γεγονότα της Βράδισης και τα «Τζιοβόρια»

Ένα σημαντικό γεγονός, το οποίο αποτελεί ίσως την πιο σημαντική καμπή στην ντόπια ιστορία μας, αποτελεί ο επιθετικός προσδιορισμός της καταγωγής των Δερβιτσιωτών. Το επίθετο «τζιοβόρια» που στην καθομιλούμενή μας, σημαίνει σκληρές και ασύμμετρες πέτρες, έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια, το σήμα κατατεθέν του επιθετικού μας προσδιορισμού μας. Νέοι και παλαιοί άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με την κατά τους άλλους «προσβλητική» λέξη, η οποία έχει γίνει συνώνυμο της αγαρμπιάς και της ασυνεννοησίας.

Ωστόσο σε αυτό το άρθρο επιχειρούμε μέσα από προφορικές μαρτυρίες και διάφορα άλλα στοιχεία – τα οποία έχουν διασωθεί προφορικά και όχι μόνο από τους γηραιότερους του χωριού μας – να απομυθοποιήσουμε τον εν λόγω χαρακτηρισμό.

Καταρχάς υπήρξε αυθόρμητη αυτή μας η κίνηση, καθώς στη γενικότητα δεν έχουμε δώσει τόσο μεγάλη σημασία σε τέτοιου είδους θέματα. Μολαταύτα πιστεύουμε πως με αυτό συμβάλουμε άμεσα στον εμπλουτισμό της διάσωσης των διάφορων ιστορικών – προφορικών γεγονότων της περιοχής μας.

Ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μαλιούκης υπήρξε ένας από τους πιο καλούς γνώστες της πρώιμης και πρόσφατης ιστορίας της Δερβι(η)τσάνης. Ωστόσο, εδώ και πολλά χρόνια “έχει” φύγει από τη ζωή. Ως άνθρωπος όμως της παράδοσης και του λόγου εκμυστηρεύτηκε σε άλλους συγχωριανούς μας, πολλά γεγονότα τα οποία έλαβαν χώρα στον τόπο μας.

Ο κύριος Αχιλλέας Γκούτζος από τη Δερβιτσάνη αποτελεί τον πιο συνεργάσιμο άνθρωπο όσον αφορά την προσφορά πολλών πληροφοριών για τον εμπλουτισμό του ιστολογίου μας. Συγκεκριμένες πληροφορίες τις οποίες μας προσέφερε καταφέραμε να τις διασταυρώσουμε και να επιβεβαιώσουμε και με απτά στοιχεία την εγκυρότητά τους.

Ο ίδιος λοιπόν θέλησε να συμβάλλει και πάλι στην διάσωση της ιστορίας μας με το κάτωθι γεγονός το οποίο αφορά την ονομασία και τον προσδιορισμό των Δερβι(η)τσιωτών ως «τζιοβόρια». Όπως μας είπε, ο αείμνηστος γέροντας Κωνσταντίνος Μαλιούκης του ανέφερε με κάθε λεπτομέρεια τα εξής γεγονότα:

Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1930 το χωριό μας βρισκόταν σε μία συνεχή αναδιοργάνωση και αναβάθμιση του βοιωτικού του επιπέδου. Πολλοί Δερβιτσιώτες είχαν ξενιτευτεί και εργάζονταν στο εξωτερικό κατάφεραν να στέλνουν συστηματικά στους εναπομείναντες συγγενείς τους χρήματα, διαμέσου των οποίων κατάφερναν σιγά – σιγά να εξαγοράσουν από τους αγάδες, όλα εκείνα τα κτήματα τα οποία οι προαναφερόμενοι κατείχαν ως ιδιόκτητα (τσιφλίκια) από τις αρχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Συγκεκριμένα το νοτιοανατολικό τμήμα του βουνού μας (Δρυϊνικό Όρος ή αλλιώς και Πλατυβούνι) η λεγόμενη «Βράδιση», για χρόνια αποτελούσε μετόχι (ιδιοκτησία) του μουσουλμανικού «Τεκέ» του Αργυροκάστρου.

Έτσι λοιπόν ύστερα από προτροπή των προυχόντων του χωριού μας, μία εκλεγείσα από την τοπική μας κοινότητα επιτροπή, εξέφρασε την επίσημη επιθυμία της στον μουσουλμάνο ιερέα (“μπαμπά”) του Τεκέ, να αγορασθεί η «Βράδιση» και να αποτελέσει ιδιόκτητο κομμάτι του χωριού μας. Η ομόλογη επιτροπή των μουσουλμάνων δέχθηκε αυτήν τους την πρόταση και ξεκίνησε τις διαδικασίες της αγοραπωλησίας.

Ταυτοχρόνως – μη γνωρίζοντας οι Δερβιτσιώτες – η γειτονική Καλογοραντζή (Γοραντζή)επιθυμούσε και αυτή το ίδιο οικόπεδο. Έτσι αυτομάτως η υπόθεση έχριζε δημοπρασίας.

Στην αρχή οι Δερβιτσιώτες προσέφεραν το ποσό των πεντακοσίων (500) χρυσών λιρών και έπειτα οι κάτοικοι της Καλογοραντζής το ποσό των εξακοσίων (600). Ώσπου η υπόθεση έκλεισε με τη δημοπρασία να λήγει υπέρ της Δερβιτσάνης με το ποσό των χιλίων διακοσίων (1200) λιρών.

Ο «μπαμπάς» (ιερέας) του Τεκέ ετοίμασε τους τίτλους ιδιοκτησίας και περίμενε την επιτροπή των Δερβιτσιωτών ημέρα Δευτέρα και ώρα 7:00 π.μ. στο Αργυρόκαστρο.

Καθώς όμως έπεφτε Σαββατοκύριακο οι δικοί μας έστησαν τρικούβερτο γλέντι στην πλατεία του «Νταμποριού» πλησίον της Εκκλησιάς μας και περίμεναν με μεγάλη ανυπομονησία τον ερχομό της Δευτέρας. Με μεγάλη έπαρση εξέφραζαν την «ήττα» των Καλογοραντζινών (Γοραντζινών).

Κατόπιν με τον ερχομό της Δευτέρας και εν αγνοία των Δερβιτσιωτών οι Γορατζινοί, συνοδευόμενοι από κάποιες αρκετά όμορφες γυναίκες, πήγαν στο Αργυρόκαστρο στις 2 τα ξημερώματα της Δευτέρας και σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες (όπως μαρτυρεί ο Κωνσταντίνος Μαλιούκης) έπλεναν τα πόδια του «μπαμπά» με μέλι και τα φιλούσαν.

Οι δικοί μας, καμαρώνοντας και με πολύ στόμφο, χτύπησαν στις 6 το ξημέρωμα την πόρτα του Τεκέ. Τότε, ξαφνικά βλέπουν να βγαίνουν από μέσα οι Γοραντζινοί με τις γυναίκες. Τότε ξεκίνησε μεγάλος καβγάς μεταξύ τους και οι δικοί μας άρχισαν να περικυκλώνουν τη «Βράδιση» περιμετρικά με πρόχειρη περίφραξη από ασύμμετρες και δύσμορφες πέτρες, τα τοπικώς λεγόμενα «τζιοβόρια».

Το αποκορύφωμα αυτών των γεγονότων συντελέστηκε για το στιγματισμό των μεν Γοραντζινών με τη φράση:

«Πρόστυχοι Τσιάμηδες» και των δε Δερβιτσιωτών με τη φράση: «Τζιοβόρια Γομαροντερβιτσιώτες». Έτσι οδηγηθήκαμε σε μια σειρά σοβαρών αλλά και ευτράπελων επεισοδίων, που είχαν ως αποτέλεσμα, από το 1936 και έπειτα, αυτά τα δύο προσδιοριστικά επίθετα να αποτελούν βασικό στοιχείο της ταυτότητός μας.

Σε επόμενες αναρτήσεις μας θα αναφερθούμε και σε άλλες πτυχές της άγνωστης για πολλούς ιστορίας μας.

Έμμεσος πληροφοριοδότης: Κωνσταντίνος Μαλιούκης.

Άμεσος πληροφοριοδότης: Αχιλλέας Γκούτζος.

Πηγή: dervitsani.gr

Σχετικά άρθρα: