Τα μοναστήρια της Δερόπολης – Αργυροκάστρου

Τα μοναστήρια της Δερόπολης – Αργυροκάστρου

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Της Λένας ΓΙΩΒΑΝΝΗ – ΓΚΙΚΑ

Άνοιξη και ξεκίνησα το οδοιπορι­κό στη Γη των Πατέρων, των Χαόνων τη Γη. Οδοιπορικό και προσκύνημα στην παράδοση της φυλής μας, σε μια εποχή οικονομικής και πολιτικής συνέ­νωσης των λαών. Οδοιπορικό και φόρος τιμής στο αργόσυρτο, μακρόσυρτο, λυπη­τερό τραγούδι των προγόνων. Γαλουχημένη με τα «νάματα της φυλής», έτρεξα στην πατρώα Γη, τη Δερόπολη Αργυροκάστρου, ν’ αναζητήσω το «λάλον ύδωρ».

Τα Μοναστήρια της Δερόπολης - Λένα Γιωβάννη - Γκίκα 1993._0001

Ο κάμπος ξετυλιγότανε μπροστά μου λιτός, απέριττος και ρωμαλέος μαζί, α­νοιχτή αγκαλιά μάνας, φύτρα της φυλής.

Έψαξα να βρω σημάδια πατρογονικά και το είναι μου σκίρτησε συθέμελα στο αντίκρισμα των Βυζαντινών μοναστηριών, συμβόλων της φυλής μας στη μνήμη των λαών.

Βυζαντινά μοναστήρια πελεκημένα δί­πλα σε αρχαίους οικισμούς, Αρχαία Ελλάδα και Βυζάντιο, Ελληνικό πνεύμα και Χριστιανισμός, μετουσίωση στο ευρω­παϊκό γίγνεσθαι, τον Ανθρωπισμό.

Το Δωδεκάθεο του Ολύμπου ριζωμένο στον τόπο τούτο από την εποχή της πε­λασγικής Θεάς Διώνης, στο γκρέμισμά του αφήνει την περιοχή κληρονομιά στο ανθηρό πνεύμα του Χριστιανισμού.

Ο κάμπος αχολογά παραδόσεις και θρύλους που μιλούν για ασκητήρια και ησυχαστές απομονωμένους σε σκόρ­πιες καλύβες ή σε σπήλαια από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια μια και η διάδο­ση του Χριστιανισμού ανάγεται στον Απόστολο των Εθνών.

Τα Μοναστήρια της Δερόπολης - Λένα Γιωβάννη - Γκίκα 1993._0002

Οι ιστορικές μνήμες μαρτυρούν την ύπαρξη διαφόρων μικρών εκκλησιών από τον 5ο αι. μ.Χ., που είναι παλαιοχριστιανικές βασιλικές.

Την περίοδο αυτή εμφανίζονται οι Χριστιανικές κοινότητες και η περιοχή υπάγεται στην Επισκοπή Αδριανουπόλεως.

Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός, 2ος αι. μ.Χ., στο πέρασμά του από τη Δερόπολη μαγεύεται από το μεθύσι της γης. Πλούσια νερά αναβρύζουν μέσα από παχιά χώματα, ζωσμένα με ασφάκες, κυκλάμινα, αμπέλια, κυδωνιές και μελιστάλαχτες συκιές. Ο τόπος εύφορος να ταΐσει πολλά στόματα και ο χώρος κατάλληλος από στρατηγικής πλευράς.

Χτίζει πόλη και τη βαφτίζει με το όνο­μά του, Αδριανούπολη, σφραγίδα θύ­μησης στο πέρασμα του χρόνου.

Η Αδριανούπολη ευημερεί και τον 6ο αι. οχυρώνεται από τον Ιουστινιανό. Είναι η πόλη που τα μεσαιωνικά κείμε­να αναφέρουν ως Δρυινούπολη ή Δρυνούπολη.

Ο Συνέκδημος του Ιεροκλέους τη μνημονεύει σαν μια από τις Δώδεκα Πόλεις της Παλαιάς Ηπείρου.

Η πόλη τιμήθηκε με επισκοπική έδρα πριν από το 431, γιατί τη χρονιά αυτή ο Επίσκοπός της Ευτύχιος παίρνει μέρος στην τρίτη Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου.

Τα Μοναστήρια της Δερόπολης - Λένα Γιωβάννη - Γκίκα 1993._0004 (1)

Το 552 μ.Χ., οι Γότθοι του Τωτίλα ει­σβάλλουν στην περιοχή και στο πέρα­σμά τους δεν αφήνουν τίποτε όρθιο. Η πόλη καταστρέφεται. Τα ερείπιά της πε­ριμένουν από την εποχή εκείνη, ακόμη κάποιον να τα νοιαστεί. Η έδρα της επι­σκοπής μεταφέρεται σε τειχισμένη δι­πλανή κωμόπολη που παίρνει το όνομά της και βαφτίζεται Επισκοπή. Ναός πε­ρίλαμπρος και ζηλευτός για το γλυπτό διάκοσμο της Αγίας Τραπέζης και της Προθέσεως, για το λίθινο τέμπλο και σύνθρονο του ιερού για τις τοιχογραφίες και τις φορητές εικόνες, για τα από αμνημονεύτων χρόνων αμμοκονιάσματά του, χωρισμένος σε δύο κτίρια που ενώνονται μεταξύ τούς με θύρα, στέκει μαρτυρώντας τα περασμένα του μεγαλεία.

Η επιδρομή των Σταυροφόρων καταστρέφει την κωμόπολη και η Επισκοπή μεταφέρεται το 1185 στο Γαρδίκι, στην Ιε­ρά Μονή Τσέπου ή Υψηλής Πέτρας.

Το 1318 για πολιτικούς λόγους μεταφέρεται στο Αργυρόκαστρο και από το 1924 μέχρι σήμερα στο Δελβινάκι.

Η επισκοπή Αδριανουπόλεως υπάγε­ται μέχρι του Μ. Κωνσταντίνου στη Μητρόπολη Κορίνθου, από του Μ. Κωνσταντίνου μέχρι το Λέοντα Γ’ τον Ίσαυρο στη Μητρόπολη Νικοπόλεως και από το Λέοντα Γ’ τον Ίσαυρο στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Η προσφορά της εκκλησίας στον κοινωνικό, πολιτιστικό, πνευματικό και εκπαιδευτικό το­μέα είναι μεγάλη.

Τα Μοναστήρια της Δερόπολης - Λένα Γιωβάννη - Γκίκα 1993._0003

Τα μοναστήρια και οι εκκλη­σίες εξελίσσονται σε ιδρύματα για να φτάσουν στην ακμή τους την εποχή των Κομνηνών και ύ­στερα των Παλαιολόγων.

Οι Σταυροφόροι και η λαίλα­πα άλλων κατακτητών αφήνουν πίσω τους συντρίμμια και η ανακατασκευή των ναών είναι δύ­σκολη.

Το πνεύμα όμως το ελληνικό δεν αδρανεί, πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι δίσεκτοι, κα­τορθώνει μέσα από την ίδια τη σκλαβιά και αποκτά προνόμια και οι κάτοικοι της περιοχής ντόπιοι και ξενιτεμένοι, δίνουν το είναι τους για να ενισχύσουν τις μονές, να τους δώσουν τη ση­μερινή τους μορφή, καινούργια ανασεμιά στον τόπο, καταφύγιο θρησκευτικό, πνευματικό, πολι­τιστικό, αλλά και οικονομικό.

Τα Μοναστήρια της Δερόπολης - Λένα Γιωβάννη - Γκίκα 1993._0004

Γράμματα, παράδοση, χρι­στιανική πίστη άρρηκτα δεμένα.

Μοναστήρια της Δερόπολης, Βυζαντινό κάλλος, αστραπή και πέλεκυς της Τουρκοκρατίας, α­γκάλιασμα και μαρτύριο του Πατρο – Κοσμά, εγκατάλειψη της σημερινής συγκαιρίας, φω­λιάζουν μέσ’ στον κάμπο τριγυρισμένα από κυπαρίσσια, πεύκα, κουτσουπιές, άγριες τρια­νταφυλλιές.

Κάτω από το βάρος του χρό­νου κλώθουν το παράπονό τους.

Οι ειδικοί αγωνιούν… και αυτά στέκουν εκεί και περιμέ­νουν το καινούργιο τους ζωντά­νεμα. Να βγει ο παπάς την ημέ­ρα του πανηγυριού, να σύρει πρώτος το χορό και το κλαρίνο παραπονιάρικα να παίξει:

«’κούγω τον άνεμο κι αχάει, μωρέ Παπά, Ντελή παπά
τον ‘κούγω και μαλώνει, μωρέ παπά λεβέντη…
».

Από: filipjovanis.blogspot.com

Σχετικά άρθρα: