Τι σημαίνει ο άξονας Ρωσίας – Σερβίας για τα Βαλκάνια

Τι σημαίνει ο άξονας Ρωσίας – Σερβίας για τα Βαλκάνια

Πώς η Ρωσία χρησιμοποιεί τη Σερβία αψηφώντας τα συμφέροντα του Βελιγραδίου 

Σπύρος Σιδέρης

Τον ασκό του Αιόλου άνοιξαν για την Σερβία οι δηλώσεις του Ρώσου Πρέσβη στο Βελιγράδι πως η Ρωσία θα ανοίξει στρατιωτική βάση στη Ρωσία, με τη Μόσχα να χρησιμοποιεί γι’ άλλη μια φορά το Βελιγράδι στις δικές της επιδιώξεις.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Μόσχα βλέπει τη Σερβία ως έδαφός της, όπου προσπαθεί να αυξήσει τις εντάσεις και να προκαλέσει «πόλεμο» για τα δικά της συμφέροντα, σύμφωνα με τους αναλυτές.

Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, το Βελιγράδι δέχεται τρομερές πιέσεις για να ενταχθεί στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας καθώς Σερβία και Λευκορωσία είναι οι μόνες ευρωπαϊκές χώρες που δεν το έχουν κάνει.

Ωστόσο, φαίνεται ότι αυτό δεν αρκεί για τη Μόσχα, οπότε θέλει κατά καιρούς να επισημάνει τη Σερβία ως «δική της» και αυτό με μάλλον αμέτρητες δηλώσεις και ενέργειες αξιωματούχων ή προπαγανδιστικών μέσων της.

Τα εργαλεία πολλά, με κυρίαρχα τα μέσα ενημέρωσης όπως το Lenta.ru, το οποίο χρηματοδοτείται από τη ρωσική Sberbank, σύμφωνα με σερβικές πηγές. Από αυτή την ιστοσελίδα ξεκίνησε η παραπληροφόρηση ότι «θα μπορούσε να εμφανιστεί μια ρωσική στρατιωτική βάση στη Σερβία που θα εκτελεί διάφορες εργασίες αναγνώρισης και θα παρακολουθεί το περιβάλλον».

Την άποψη αυτή εξέφρασε ο Ρώσος στρατιωτικός εμπειρογνώμονας και ιστορικός Μπορίς Γιούλιν στο Lenta.ru. Η ενημερωτική ιστοσελίδα αναφέρει ότι για τη ρωσική στρατιωτική βάση στη Σερβία μίλησε και ο Ρώσος πρέσβης στο Βελιγράδι Αλεξάνταρ Χαρτσένκο.

Όπως δήλωσε ο Χαρτσένκο, «η δημιουργία ρωσικών στρατιωτικών βάσεων στη Σερβία είναι υπόθεση αυτού του κυρίαρχου κράτους» και πρόσθεσε ότι «είναι επίσης θέμα της ίδιας της Ρωσίας».

«Όσο για το κοινό ανθρωπιστικό κέντρο, υπάρχει και λειτουργεί για την αντιμετώπιση κρίσεων σε περίπτωση ανθρωπιστικής καταστροφής» πρόσθεσε ο Χαρτσένκο.

Ο Ρώσος πρεσβευτής στο Βελιγράδι υπογράμμισε ότι η Σερβία είναι μια φίλη χώρα και ότι το Βελιγράδι «απορρίπτει θεμελιωδώς τις αντιρωσικές κυρώσεις».

Είναι ενδιαφέρον ότι τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και αξιωματούχοι δημοσιοποίησαν αυτήν την παραπληροφόρηση τη στιγμή που διεξάγονται διαβουλεύσεις στη Σερβία για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης, η οποία θα λάβει εντολή την επόμενη εβδομάδα.

Ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης στη Σερβία συνοδεύεται πάντα από το ερώτημα εάν αυτή η κυβέρνηση θα είναι «φιλοευρωπαϊκή» ή ισορροπημένη υπό το πρίσμα όλων των δυτικών πιέσεων στο Βελιγράδι να γυρίσει την πλάτη στη Μόσχα λόγω της εισβολής στην Ουκρανία.

Επίσης, φαίνεται ότι ο ρωσικός προπαγανδιστικός μηχανισμός βγήκε στην πιάτσα «σε υψηλότερο τόνο» ακριβώς την περίοδο που «μειώθηκε» λίγο η πίεση της Δύσης στη Σερβία να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Το ερώτημα που γεννάται είναι αν είναι προς το συμφέρον του Κρεμλίνου η Σερβία να βρίσκεται πάντα σε δυσμενή θέση και τα Δυτικά Βαλκάνια να βρίσκονται συνεχώς σε τεταμένη, φιλοπόλεμη ατμόσφαιρα, βγάζοντας ανακοινώσεις για δήθεν σχηματισμό ρωσικών στρατιωτικών βάσεων στη Σερβία.

Σε παρόμοια θέση βρέθηκε το Βελιγράδι και πριν από δύο μήνες περίπου όταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ προσκάλεσε ξαφνικά τον εαυτό του στο Βελιγράδι και για μέρες ανέφερε την επίσκεψή του στην πρωτεύουσα της Σερβίας, παρόλο που ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι επρόκειτο για «αδύνατη αποστολή».

Ο πρώην πρέσβης της Σερβίας στη Λευκορωσία, Σρέτσκο Τζούκιτς, επισημαίνει για την σερβική εφημερίδα «Blic» ότι οι ανακοινώσεις για τη συγκρότηση ρωσικών βάσεων στη Σερβία είναι «άλλη μια απόδειξη ότι η χώρα μας εξυπηρετεί τη Ρωσία ως νόμισμα δωροδοκίας».

«Η Ρωσία θέλει να δείξει ότι χρησιμοποιεί και καταχράται τη Σερβία όπως θέλει και μπορεί. Η δήλωση της ρωσικής πρεσβείας σχετικά με τις ρωσικές στρατιωτικές βάσεις στη Σερβία είναι, κατά τη γνώμη μου, παράνομη και αξίζει μια σκληρή αντίδραση γιατί αντιπροσωπεύει επίθεση στην κυριαρχία μιας χώρας» εκτιμά ο Τζούκιτς για τη «Blic».

«Αυτό σίγουρα θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη καχυποψία προς τη χώρα μας από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας, ενώπιον της οποίας η θέση μας είναι ήδη υπονομευμένη. Στη Σερβία, δυστυχώς, υπάρχει μια υλικοτεχνική βάση για τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, την προπαγάνδα, την ήπια πολιτική ή τη ρωσική ήπια δύναμη. Και αυτή η βάση έχει σημαντικό ρόλο, ακριβώς όπως μια πραγματική στρατιωτική βάση» πιστεύει ο Τζούκιτς.

Όπως εξηγεί «η Μόσχα θέλει να νομιμοποιηθεί η Σερβία ως αδιαμφισβήτητη βάση ρωσικών στρατιωτικών πληροφοριών στην Ευρώπη. Προσοχή, η Ρωσία ανακοινώνει τη βάση της στη Σερβία, παρόλο που γνωρίζει ότι αυτή τη στιγμή είναι αδύνατο να το πετύχει αυτό με Ρώσους στρατιώτες, τανκς, κανόνια… Για τη Ρωσία, η Σερβία είναι ένα νησί στη θάλασσα των χωρών του ΝΑΤΟ. Για να φτάσει στο νησί, πρέπει πρώτα να κατακτήσει αυτή τη θάλασσα» καταλήγει ο Τζούκιτς.

Ο Μίλος Νίκολιτς, πρόεδρος του εκπαιδευτικού και ερευνητικού κέντρου «Libek», έχει αντίστοιχη άποψη.

Οι Ρώσοι προπαγανδιστές ενισχύουν το αφήγημα για τις ρωσικές βάσεις στη Σερβία, για τη ρωσική στρατιωτική βοήθεια για την ανάκτηση του Κοσσυφοπεδίου. Απελπισμένες αιφνίδιες κινήσεις ενός υβριδικού πολέμου που στρέφονται ενάντια στα συμφέροντα της Σερβίας. Η βάση της ρωσικής δράσης στην περιοχή είναι η εμβάθυνση της δυσπιστίας, η ενίσχυση της έντασης, η υποκίνηση πολέμου» επισημαίνει ο Νίκολιτς.

Όπως λέει, όλα ακούγονται εξωπραγματικά. «Η ανακοίνωση της υποτιθέμενης εξέτασης για το άνοιγμα μιας ρωσικής στρατιωτικής βάσης στη Σερβία, σε μια κατάσταση όπου κανένας από τους αξιωματούχους τους δεν μπορεί καν να φτάσει φυσικά στη Σερβία, θα ήταν μια γελοία προσπάθεια να παίξουν με τα συναισθήματα του εθνικιστικού μέρους του εγχώριου κοινού , αν δεν υπήρχε το ευρύτερο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής» υπογραμμίζει ο Νίκολιτς για τη «Blic».

Όπως εκτιμά «το ευρύτερο αυτό πλαίσιο συνεπάγεται διττή φιλοδοξία του Κρεμλίνου».

«Από τη μία πλευρά, η προπαγανδιστική δραστηριότητα της Μόσχας τείνει να υποδαυλίσει εντάσεις στην Ευρώπη προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή από το επιχειρησιακό της αδιέξοδο και την έλλειψη ιδεών στην Ουκρανία. Από την άλλη, και αυτό που είναι πολύ πιο επικίνδυνο για εμάς, είναι η συνέχιση της συνεχούς πίεσης προς τη Σερβία να σταθεί πιο δυνατή με την πολεμική μηχανή του Πούτιν» εξήγησε ο Νίκολιτς.

Ο πρόεδρος του «Libek» είπε ότι πρόσφατα ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ως «μεσολαβητής του Πούτιν, έστειλε ένα παρόμοιο απαράδεκτο μήνυμα».

«Δήλωσε ότι αν και υπάρχουν προβλήματα στη διαδρομή Βελιγράδι-Μινσκ λόγω των κυρώσεων που επέβαλε η Σερβία στη Λευκορωσία, κάνει διάκριση, όπως είπε, μεταξύ των αποφάσεων της ηγεσίας και των απόψεων του λαού. Αυτό φέρνει τη Σερβία σε εξαιρετικά δύσκολη θέση» εκτιμά ο Νίκολιτς.

Όπως λέει, η Σερβία δεν είναι σύμμαχος της Ρωσίας στην επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας.

«Ως χώρα που έχει δεσμευτεί να επιταχύνει την ολοκλήρωση στην ΕΕ, δηλαδή να χτίζει στρατηγικά σημαντικές σχέσεις με τους σημαντικότερους εταίρους και που δικαιολογημένα βασίζεται στη στρατηγική υπομονή της Δύσης όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων κατά του καθεστώτος του Πούτιν, πρέπει τώρα να προσδιορίσει τον εαυτό της σε σχέση σε πολύ σκληρές πιέσεις από την Ανατολή, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν στοιχεία της απειλής ότι η Σερβία θα βιώσει σοβαρές συνέπειες εάν παραμείνει σε αυτή την πορεία» καταλήγει ο Νίκολιτς.

Το πόσο το Κρεμλίνο σκέφτεται μόνο τα δικά του συμφέροντα φάνηκε στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ισχυρίστηκε ότι οι «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντόνετσκ (ΛΔΝ) και του Λουγκάνσκ (ΛΔΛ) είχαν γίνει ανεξάρτητες κατ’ αναλογία με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Κοσσυφοπέδιο.

«Γνωρίζω πολύ καλά, έχω διαβάσει προσωπικά τα έγγραφα του Διεθνούς Δικαστηρίου του ΟΗΕ για το Κοσσυφοπέδιο. Θυμάμαι καλά την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, όπου γράφει ότι κατά την άσκηση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης, ένα συγκεκριμένο έδαφος οποιασδήποτε χώρας δεν είναι υποχρεωμένο να ζητήσει άδεια από τις κεντρικές αρχές για να δηλώσει την κυριαρχία του. Αυτά ειπώθηκαν για το Κόσοβο και αυτή είναι η απόφαση του διεθνούς δικαστηρίου. Όλοι υποστήριξαν αυτήν την απόφαση. Προσωπικά διάβασα όλα αυτά τα σχόλια από τις αρχές των ΗΠΑ, των ευρωπαϊκών χωρών, το υποστήριξαν όλοι. Εάν ισχύει αυτό, τότε η ΛΔΝ και η ΛΔΛ έχουν το ίδιο δικαίωμα να δηλώσουν την κυριαρχία τους, χωρίς να απευθυνθούν στις κεντρικές αρχές της Ουκρανίας, επειδή έχει δημιουργηθεί προηγούμενο» είχε πει ο Πούτιν.

ieidiseis.gr

Σχετικά άρθρα: