ΤΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΕΝΟ ΑΝΩΝΥΜΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Λεωνίδας ΠΑΠΠΑΣ
Πάνω σε ένα μικρό λόφο, στη μέση του κάμπου που ορίζουν τα χωριά Σκάλα, Μουρσί και Τσιφλίκι, σταβλίζουν εκατοντάδες πρόβατα.
Σχεδόν κολλητά με το στάβλο, κάποιοι τοίχοι με πέτρες και τούβλα, αντιστέκονται στη φθορά του χρόνου και της ανθρώπινης αδιαφορίας, για να μας θυμίζουν πως αυτός ο τόπος πριν κατακλυσθεί από την κοπριά, για πολλούς αιώνες μοσχοβολούσε κερί και λιβάνι.
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Τα ερείπια του Βυζαντινού μοναστηριού βρίσκονται δίπλα από τον ποταμό Πόβλα ή Παύλα ή Ξάνθος, λίγα χιλιόμετρο πριν αυτός συναντήσει το Ιόνιο, σε ένα μοναδικό τοπίο μεταξύ Κέρκυρας και Βουθρωτού.
Από το τσιφλίκι απέχει μόλις 500μ αλλά καθώς τους χωρίζει το ποτάμι, προσεγγίζεται από το δρόμο Μουρσί – Σκάλα.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Στη λίστα του Ινστιτούτου Μνημείων της Αλβανίας αναφέρεται ως “Rrënojat e Kishës së Çiflikut” / «Τα ερείπια της Εκκλησίας του Τσιφλικιού».
Όσους ντόπιους και αν ρώτησα, κανένας δεν γνώριζε την ονομασία του μοναστηριού. Ο χαλασμός πρέπει να έγινε πριν από αιώνες με αποτέλεσμα να χαθούν εκτός των άλλων και η ονομασία. Υπάρχουν ωστόσο δύο μη εξακριβωμένες εκδοχές:
1. Ο Β. Ζαφειράτης ερευνά τη σχέση που μπορεί να έχει με τη Μόνη του Αγίου Νικολάου Υψηλής Πέτρας ή Τσέπου στο Αργυρόκαστρο, καθώς υπάρχει μια παράδοση που λέει πως το μοναστήρι στο Μασκουλόρι σχετίζεται με το συγκεκριμένο, οπότε είναι του Αγίου Νικολάου.
2. Στο βιβλίο «Ευαγγελάτες» ο Π. Νικόδημος Καρκασίνας συνδέει το συγκεκριμένο μνημείο με τη Μόνη της Αγίας Τριάδος όπου φονεύθηκε ο καπετάν Βαγγέλης που έδωσε το όνομα στο χωριό Βαγγαλιάτι (Ευαγγελάτες).
ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
Δεν εντόπισα καμία έρευνα για το μνημείο. Σε ένα κείμενο του “PARKU KOMBETAR I BUTRINTIT” / ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΒΟΥΘΡΩΤΟΥ, στο οποίο υπάγεται η περιοχή, αναφέρεται ως έτος κατασκευής του ναού ο 13ος αιώνας.
Στο προαναφερθέν βιβλίο του π. Νικοδήμου καταγράφεται και μια προφορική παράδοση που θέλει ιδρυτή της Μονής τον Άγιο Δωνάτο (4ος αιώνας)
ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΦΘΟΡΑ
Η μόνη ανθρώπινη παρέμβαση που έγινε μέχρι σήμερα στο μνημείο ήταν η τοποθέτηση μιας επιγραφής σε λαμαρίνα για τη σήμανση του MONUMENT KULTURE / ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
Πριν από 10 περίπου χρόνια, μια ομάδα πιστών από τα τρία προαναφερθέντα ορθόδοξα χωριά, μαζί με τον ιερέα τους, απευθύνθηκαν στο Δήμο Κονίσπολης, όπου υπάγεται διοικητικά η περιοχή, για έκδοση άδειας περίφραξης. Η τότε δήμαρχος M. Arapi όχι μόνο δεν ήταν συνεργάσιμη αλλά διέταξε να αφαιρεθεί ένας μεταλλικός σταυρός που είχε τοποθετηθεί δίπλα από το ναό.
Εκκλησία, Υπουργείο Πολιτισμού και Τοπική Εξουσία οφείλουν να παρέμβουν άμεσα για την προστασία και ανάδειξη αυτού του μοναδικού μνημείου.
Καθαρά Δευτέρα, 15/03/2021
