Το Κούτσι της Λιαμπουργιάς κάνοντας αρχή φεύγει από το Χριστιανισμό
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Του Αλεξ. Χ. ΜΑΜΜΟΠΟΥΛΟΥ
Τον καιρό που άρχισαν οι Χριστιανοί και «γυρίζανε», στο Κούτσι του Κουρβελεσίου ο παπάς παρέβη τους νόμους της φιλοξενίας. Στο Χριστιανικό Κούτσι σημειώνονταν τα πρώτα κρούσματα εξισλαμισμού. Είχαν έρθει εκείνο το δεκαπενταύγουστο μαστόροι Κορυτσαίοι και δούλευαν εκεί.
Όταν τελείωσε η λειτουργία, ο παπάς άρχισε να κοινωνάει. Και ενώ όλοι περίμεναν να καλέσει πρώτα τους ξένους – τους ξενοχωρίτες και να τους τιμήσει, άρχισε από τους Κουτσιώτες και αφού τους τελείωσε και πλησίασαν οι Κορυτσαίοι, κοινωνώντας τους έλεγε σιγά:
-Εσείς είστε σίγουροι, κι απέ μ’ αυτουνούς τι θα κάνουμε, που θα μας φύγουν!
Στο Κούτσι βρέθηκε στα 1913 κολυμβήθρα με χρονολογία καμωμένη προ 95 ετών, δηλαδή στα 1818, που σημαίνει πως ως τότε ήταν Χριστιανοί οι Κουτσιώτες.
* *
Πραγματικά τραγελαφική κατάσταση εμφανίστηκε μετά τους πρώτους εξισλαμισμούς.
Στο ίδιο τραπέζι τρώγανε Τούρκοι και Χριστιανοί, συγγενείς πρώτου βαθμοί μάλιστα. Οι Χριστιανοί νήστευαν ορισμένες μέρες, μα και οι Τούρκοι δεν τρώγανε χοιρινό.
Η πίττα στο ίδιο ταψί χωριζόταν στη μέση με πίτουρα. Η μισή με λάδι, η μισή με βούτυρο, η μισή με τραγίσιο κρέας, η μισή με χοιρινό.
Ο χότζας έπαιρνε γυναίκα για το γιό του την κόρη του παπά και ο παπάς την κόρη του χότζα για το γιό του.
Στην ίδια οικογένεια έχομε πατέρα χριστιανό, και από τα δυο παιδιά του τον ένα Χρήστο και τον άλλο Μεμέτη.
Στην Αβαρίτσα του Δελβίνου σώζονται ερείπια του ναού της Αγίας Παρασκευής. Όταν το χωριό εξισλαμίστηκε, πάνω στα ερείπια κτίσθηκε τζαμί. Η μεγάλη εικόνα της Αγίας Παρασκευής, ίσαμε μίση πόρτα στο μέγεθος, μεταφέρθηκε στο Αλίκου, όπου και σώζεται ακόμα, κειμήλιο από το τουρκεμένο χωριό.
Ο αντίλαλος των ονομάτων, που φωνάζονταν, ήταν ο αντίλαλος του Χριστιανισμού που χάθηκε. Ναζίπ Λώλης (Γιώργης) στην Αβαρίτσα του Δελβίνου. Νικόλαος Καϊτά στο Γκοσμάρι.
Γράφομε για τη Μονή τού Τσέπου. Αν στο μοναστήρι της Πέπελης ’στελναν οι Χριστιανοί τους τρελούς, οι Τούρκοι εμπιστεύονταν τους δικούς τους στη χάρη του Αγίου Νικολάου του Τσέπου. Η Μονή Τσέπου ήταν περισσότερο μοναστήρι των Τούρκων παρά των Χριστιανών.
Σε ανέκδοτη μελέτη του Βασ. Μπαρά για την εκκλησιαστική ιστορία της περιοχής, αναφέρεται ονομαστικώς Τούρκος από το Ντουναβάτι του Αργυροκάστρου να αφιερώνει εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Πέπελη.
Κατάλοιπα της Χριστιανικής θρησκείας των Τούρκων αναφέρουμε ακόμα μερικά περιστατικά.
* *
Όταν πέθανε ο Μουφτής του Αργυροκάστρου δυσκολευτήκανε να βρούνε αντικαταστάτη. Κατά το σερί τους έπρεπε να είναι αμιγής Τούρκος από μάνα κι από πατέρα. Όλοι ήταν «ρωμηογυρίσματα»! Μόνο ένας βρέθηκε.
Ο Σαμπρή Μπέης, που είχε το μισό Αργυρόκαστρο ιδιοκτησία, λέγαν, πως διατηρούσε επιτάφιο στο σπίτι του, λείψανο της εποχής, που οι πρόγονοί του ήταν χριστιανοί.
