Τρίπτυχος κώδικας μονής Δρυάνου, 1584
Ο Βασίλης Νίκας όλο σκάβει. Προσπαθεί με πάθος και αφοσίωση, να βρει θησαυρό. Να προβάλει με τον απλό τρόπο του, την πλούσια ιστορία του τόπου του, του χωριού του. Τελευταία ξεφυλλίζει με υπομονή το βιβλίο του Σπύρου Ν. Κίκη «Η ιστορία του χωριού μου» και συνέχεια υπογραμμίζει βασικά αποσπάσματα, που φωτίζουν περισσότερο το παρελθόν:
Στον τρίπτυχο κώδικα της Μονής Δρυάνου στο Ζερβάτες, το 1584 συναντάς και αφιερώσεις Ζερβατινών.
Όπως τα ονόματα: Νίκος και Σταύρος Πούραζανης, Μαργαρίτης Νίκας, αφοί Κυρίτση: Γιώργος, Αργύρης και Θεόδωρος. Αυτά γράφονται 10 χρόνια μετά την καταστροφή που υπέστη το χωριό από τους Τούρκους.
Σύμφωνα με τον Μυστακίδη και τον Αραβαντινό, το 1610 το Ζερβάτες άρχισε να ανασυγκροτείται.
Ο Αραβαντινός αποκαλεί το Ζερβάτες «χωρίον ιδιοκτητών».
Στον «Ηπειρώτικο Αστήρ» ο Αθανάσιος Οικονομίδης εκ Δερβητσιάνης, το 1904 γράφει ότι το Ζερβάτες, προ 300 ετών αριθμούσε σε 700 οικογένειες, οι οποίες από πολέμους και καταδιώξεις διασκορπίστηκαν σε πολλά μέρη.
Όταν ο Οικονομίδης γράφει προ 300 ετών το 1904, δ.λ.δ μιλάει για το 1604.
Πολλοί Ζερβατινοί τότε φτάσανε μέχρι την Κωνσταντινούπολη και τη Βλαχία.
… Στην αριστερή κολόνα του εξωνάρθικα της Παναγίας της Μονής Δρυάνου έγραφε: Εις τους αχν (1650) ήλθαμεν από την Μολδοβλαχία εγώ ο παπά Δοσίθεος Ηγούμενος του Αγίου Γεωργίου και ο παπά Διονύσιος και εβγάλαμε το χρέος χιλιάδες Δ, (4000) άσπρα.
Μέχρι το 1650 είχαν βοηθήσει τη Μόνη Δρυάνου και το χωριό Ζερβάτες και οι Τσάροι της Ρωσίας, Μιχαήλ, Θεόδωρος και Αλέξιος.
Επίσης και ηγούντες της Μολδοβλαχίας: Αυθέντες Ιωάννης, Βασίλειος, Κότζης και Αικατερίνης.
Τα ονόματα τους είναι γραμμένα στο τρίπτυχο και μνημονεύονταν.
. .. Επίσης στη βάση του χρυσού δισκοπότηρου ήταν γραμμένο: Ο ευσεβέστατος Βασιλεύς Πάσης Μοσχοβίας, Μιχαήλ Θεοδωρότζκι, το αφιέρωσα στη Σεβάσμια Μόνη της Γεννήσεώς της Θεοτόκου, εις τόπον εκαλούμενον Δρυάνου δια ψυχική μου σωτηρία.
… Δηλαδή η ΜΟΝΗ ΔΡΥΑΝΟΥ στο Ζερβάτες ήταν ξακουστή και Σεβάσμια στην Οικούμενη.
