1935: Το Δικαστήριο της Χάγης δικαιώνει τους Βορειοηπειρώτες για το κλείσιμο των Ελληνικών Σχολείων απ’ την Αλβανική Κυβέρνηση
Τον Απρίλιο του 1933, η αλβανική κυβέρνηση κλείνει με σχετικό διάταγμα όλα τα ελληνικά σχολεία της Βορείου Ηπείρου στο πλαίσιο της στόχευσης για αποκοπή των Ελλήνων μαθητών από την Ελληνική Εθνική Παιδεία.
Υπό την ηγεσία του Βασιλείου Σαχίνη, μετέπειτα αρχηγού του ΜΑΒΗ και ήρωα, ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός προχωρεί σε δυναμικές κινητοποιήσεις. Ιδρύεται η «Νέα Φιλική Εταιρεία» για τον συντονισμό της εθνικής προσπάθειας. Κηρύσσονται σχολικές απεργίες. Οι Έλληνες μαθητές αρνούνται να προσέλθουν και να εγγραφούν στα μητρώα των αλβανικών σχολείων και το καθεστώς των Τιράνων απαντά με διώξεις, συλλήψεις και εκτοπισμούς δασκάλων.
Τον Απρίλιο του 1934, οι Βορειοηπειρώτες προσφεύγουν μαζικά για το Σχολικό Ζήτημα ενώπιον της Κοινωνίας των Εθνών. Ζητείται γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
Στις 6 Απριλίου 1935 το παραπάνω Δικαστήριο καταδίκασε την Αλβανία και την υποχρέωσε να προβεί σε όλες τις δέουσες ενέργειες για την ελεύθερη και απρόσκοπτη λειτουργία ελληνικών σχολείων.
Ενωμένος ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός πέτυχε μια σημαντική νίκη!
Διάλογος ανάμεσα Σταύρου Ντάγιου και Ιφιγένειας Μπόμπολη για το σχολικό ζήτημα:
Σταύρος: Ιφιγένεια, ωστόσο το ευρωπαϊκό εφαρμοστέο δίκαιο δεν είχε κανένα πρακτικό αντίκρισμα. Τα κοινοτικά σχολεία παρέμειναν κλειστά και η αποστράγγιση της περιοχής συνέχισε. Η ανείπωτη δίωξη των δασκάλων άρχισε και ολοκληρώθηκε το 1946-47 με τις δίκες των επιφανών ελληνοδιδασκάλων της περιοχής.
Σχόλιο Ιφιγένειας Μπόμπολη: Κύριε Σταύρο σας ευχαριστώ για την ορθή ενημέρωση! Μένω έκπληκτη με αυτά που μου γράφετε! Είναι πάντα ευπρόσδεκτες οι γνώσεις σας για την σωστή μας πληροφόρηση! θα σας ήμουν ευγνώμων αν μας παραπέμπατε σε κάποια πηγή, ώστε να μελετήσουμε περαιτέρω!
Φωτογραφία: Σχολείο Δερβιτσάνης 1934 – 1935 (φωτογραφικό αρχείο της κας Λουκίας Πάσχου – Κότρου)
Από τον τοίχο της Ιφιγένειας Μπόμπολη – Δικηγόρος