Χειραψίες και σέλφι αντί για πλατείες και στάδια

ΓΝΩΜΕΣ

Γράφει

η Ματίνα Δελή

Ο Μητσοτάκης μιλάει εν κινήσει σε τοπικά ραδιόφωνα, στέκεται σε καφετέριες και ανοίγει κουβέντα με νέους, μπαίνει σε ηλεκτρικά αυτοκινητάκια και δίνει συνέντευξη σε podcaster. O Τσίπρας διαβάζει παραμυθάκια σε παιδιά, στήνει πηγαδάκι με νέους που κόπηκαν στις Πανελλαδικές (τους έκοψε, δήθεν, η Κεραμέως) και μετά ανεβάζει το βίντεο στο TikTok, ενώ κάνει κι ένα post στο Instagram με την πρώτη του βουτιά.

Και οι δύο βγαίνουν σε πλατείες που είναι μαζεμένος κόσμος και λένε δυο κουβέντες με ένα ασύρματο μικρόφωνο. Και πάλι ξανά στην επόμενη πόλη και στην επόμενη γειτονιά. Μια κουβέντα για τους αγρότες στη Λάρισα θα γίνει τίτλος στην τοπική εφημερίδα, ένα σχόλιο για τον ΠΑΟΚ «που παίρνει δίκαια το πρωτάθλημα», όπως είχε πει ο Μητσοτάκης το 2019, θα κάνει τον γύρο των αθλητικών ραδιοφώνων της Θεσσαλονίκης.

Ενδιαμέσως, ιδίως ο Πρωθυπουργός (που ακολούθησε την ίδια τακτική και ως αρχηγός της αντιπολίτευσης πριν τέσσερα χρόνια), θα σφίξει εκατοντάδες χέρια στις πλατείες, τα καφέ και τους εμπορικούς δρόμους πόλεων και κωμοπόλεων, στο πλαίσιο μιας καμπάνιας που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο «πόρτα-πόρτα». Και οι δύο, Μητσοτάκης και Τσίπρας, έχουν γίνει ειδικοί στο να ποζάρουν εντός κάδρου και χαμογελαστοί στις δεκάδες σέλφι που βγαίνουν με όσους συναντούν στον δρόμο, όσο… ατζαμής και αν είναι ο χειριστής του κινητού.

Μια κουβέντα με επαγγελματίες επικοινωνιολόγους που έχουν συνεργαστεί και με τα δύο στρατόπεδα εξηγεί την αλλαγή της φύσης της προεκλογικής καμπάνιας στην εποχή των social media. Δεν είναι πυρηνική φυσική. Περισσότερο, κουκιά μετρημένα.

Οι ειδικοί εξηγούν, λοιπόν, κάτι που ακούγεται απλό και λογικό, αλλά ομολογώ ότι δεν το είχα σκεφτεί. Ενα παράδειγμα: Στην εποχή μας, που δεν βλέπουμε πια τα ποτάμια των συγκεντρώσεων της εποχής του Ανδρέα Παπανδρέου, η οργάνωση μιας ομιλίας, π.χ. σε κλειστό γυμναστήριο στην Αθήνα ή στην επαρχία, απαιτεί 15 μέρες σκληρής δουλειάς και τηλεφωνημάτων από την αρμόδια τοπική ή νομαρχιακή του κόμματος για να γεμίσει ο χώρος. Και πάλι τρέμει το φυλλοκάρδι του διοργανωτή μη φανεί καμία «τρύπα» στις κερκίδες στο πλάνο της ΕΡΤ. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν τραβάει ο αρχηγός, αλλά ότι πέρασε πια η εποχή των συγκεντρώσεων.

Από την ομιλία στο κλειστό, που για να γίνει πρέπει να «τεντωθεί» επί δύο εβδομάδες ο κομματικός μηχανισμός, μπορεί να «παίξει» μια ατάκα του αρχηγού στα κανάλια και στα social media, ή μπορεί να μην «περάσει» (όπως λένε οι επικοινωνιολόγοι) και απολύτως τίποτα. ‘Η μπορεί την ίδια ημέρα ο αρχηγός να έχει έναν ενδιαφέροντα διάλογο σε μια από τις επτά στάσεις της περιοδείας του προ της ομιλίας (σταθμοί που απαιτούν, δηλαδή, πολύ λιγότερη κομματική προετοιμασία) και αυτό να γίνει το θέμα της ημέρας.

Διότι οι κάμερες των κινητών και οι τηλεοπτικές κάμερες που καταγράφουν κάθε βήμα του αρχηγού μπορούν να πολλαπλασιάσουν μέσω των social ή και των παραδοσιακών media την επικοινωνιακή απήχηση μιας «στιγμής» της περιοδείας, αυθόρμητης ή προγραμματισμένης.

Η κάθε στάση του αρχηγού περιέχει συνήθως μηνύματα για τα επιμέρους κοινά. Ενα καφεδάκι με τον σύνδεσμο αυτοκινητιστών ταξί Αριδαίας επικοινωνεί κάτι στον κλάδο, ενώ ένας διάλογος για τους φόρους στο μαγαζί που φτιάχνει το περίφημο «πονηρό» στη Νιγρίτα Σερρών πιάνει το κοινό της εστίασης. Αντίστοιχα, οι σέλφι στα μπαράκια «των νέων» στην παραλία της Θεσσαλονίκης, το πέρασμα από τη λαϊκή στον Ταύρο ή η στάση της αυτοκινητοπομπής για τη γνωριμία με τον βοσκό και το κοπάδι του. Πρόκειται για επικοινωνιακές ψηφίδες που δεν απαιτούν κινητοποίηση του κομματικού μηχανισμού, αλλά μπορεί να προσφέρουν πολλαπλάσια αποτελέσματα σε σύγκριση με μια οργανωμένη ομιλία.

Η ελπίδα και ο στόχος των επιτελείων, λοιπόν, είναι ότι υπάρχει σωρευτικό αποτέλεσμα με όρους ψήφων, τόσο από το λεγόμενο «buzz» ανά περιφέρεια, όσο και από την προσωπική επαφή του αρχηγού με τον ψηφοφόρο σε κάθε περιοχή. Γι’ αυτό και συχνά οι αρχηγοί «σαρώνουν» τους νομούς όπου φοβούνται ότι δεν πάνε και τόσο καλά ή ότι υπάρχουν παράπονα και ζητήματα προς επίλυση.

Οι ειδικοί της επικοινωνίας επιβεβαιώνουν ότι στην εποχή των social media οι «λεπτομέρειες» των περιοδειών έχουν γίνει ακόμη πιο σημαντικές. Αλλωστε και ίδιοι οι πολιτικοί μπορούν να χρησιμοποιούν τους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να συνδεθούν από τη Λαμία ή τη Θήβα (ακόμη και εν κινήσει) με ψηφοφόρους σε όλη τη χώρα. Βεβαίως, μια πετυχημένη συγκέντρωση με φώτα, σημαιάκια και παλμό συμβάλλει στο λεγόμενο «μομέντουμ», που θα έλεγαν και στο χωριό μου, αλλά οι εποχές έχουν όντως αλλάξει. 

Στις ΗΠΑ λένε ότι η πορεία για τον Λευκό Οίκο περνάει από χειραψίες και φιλιά των υποψηφίων στα μάγουλα μωρών που ταχταρίζουν για λίγο σηκώνοντάς τα στον αέρα, το λεγόμενο shaking hands and kissing babies. Στην εποχή μας, η λεγόμενη καμπάνια «πόρτα-πόρτα» όχι απλά δεν έχει πεθάνει, αλλά ζει ξανά στιγμές δόξας χάρη στη δύναμη των social media να αυγατίζουν μια τυχαία στιγμή και να τη μετατρέπουν στο trend της ημέρας.

Αυτό είναι και καλό και κακό. Καλό γιατί οι αρχηγοί βγαίνουν από τα γραφεία, συναντούν τον κόσμο στον δρόμο και ακούν από πρώτο χέρι τα προβλήματα, αλλά και πράγματα χρήσιμα, που τους γειώνουν στην πραγματικότητα. Κακό, ίσως γιατί όσο πλησιάζουμε στην κάλπη ο βομβαρδισμός από μηνύματα, χαριτωμένες ατάκες και δεσμεύσεις θα είναι καθημερινός, στο τέλος με δυο-τρεις επικοινωνιακούς κύκλους για κάθε αρχηγό (πρωί-μεσημέρι-απόγευμα) κάθε μέρα, ώστε είναι βέβαιο ότι θα χάσουμε τον λογαριασμό. Οσοι, δηλαδή, λόγω δικής μας «διαστροφής» (επαγγελματικής ή μη) θέλουμε να τα ακούμε και να τα βλέπουμε όλα. 

Protagon.gr