Δικαιούμαστε το όνομά μας στα ελληνικά
Του Θεοφάνη ΜΠΟΥΖΗ
Οι εκπρόσωποι της ελληνικής πολιτείας, όταν σπανίως αναφέρονται στους Βορειοηπειρώτες και στα προβλήματά τους, με ελάχιστες εξαιρέσεις όλοι τους επαναλαμβάνουν το γνωστό σλόγκαν:
Οι Έλληνες της Αλβανίας (έτσι μας αποκαλούν τελευταία οι περισσότεροι εκ των εν λόγω εκπροσώπων) πρέπει να έχουν πλήρη δικαιώματα.
Η δήλωσή τους αποδεικνύει πως γνωρίζουν ότι τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών δεν είναι πλήρη, εγώ θα έλεγα πως σε πολλές περιπτώσεις και για συγκεκριμένα θέματα, τα δικαιώματά μας είναι ανύπαρκτα στην πράξη, όχι μόνο στην Αλβανία, αλλά και στην Ελλάδα. Η προαναφερόμενη σωστή παρατήρηση, μένει επιφανειακή, χωρίς ουσιώδη ανάλυση και το κυριότερο η ελληνική πολιτεία δεν προτείνει, για να εφαρμοστούν από συγκεκριμένους φορείς, που έχουν την αρμοδιότητα, μέτρα που θα οδηγούσαν τα πράγματα στον στόχο – στα πλήρη δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών.
Θέλω να πιστεύω πως στο φάσμα των πλήρων δικαιωμάτων περιλαμβάνονται εκτός άλλων η ελευθερία της πίστης και ο τρόπος ζωής, η ανάπτυξη των ηθών και εθίμων που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και η μάθηση της ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, η επιλογή του ονόματος. Θα αναφερθώ μόνο στο τελευταίο. Εμείς οι Βορειοηπειρώτες είμαστε και νιώθουμε Έλληνες, γι’ αυτό και επιλέξαμε ελληνικό όνομα, ακόμα και στο κορύφωμα της πίεσης της κομμουνιστικής δικτατορίας στην Αλβανία στην δεκαετία του ’70, παίζοντας την ζωή μας κορώνα – γράμματα. Τί συνέβη όμως σήμερα με το όνομά μας;
Ελληνική ταυτότητα με αλβανικά γράμματα
Βάσει του ειδικού δελτίου ταυτότητας ομογενούς οι Βορειοηπειρώτες που μένουν στην Ελλάδα έχουν εξασφαλίσει για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το δικαίωμα παραμονής και εργασίας στην χώρα που αισθάνονται μάνα τους. Στο επίσημο αυτό ελληνικό έγγραφο, όλα ή μερικά στοιχεία του κατόχου του (όνομα, όνομα πατρός, όνομα μητρός, τόπο γεννήσεως κ.λ.π.) είναι γραμμένα στα Αλβανικά. Αναρωτιέμαι! Γιατί σε ένα ελληνικό επίσημο τάφο οι Άγιοι Σαράντα πρέπει να γράφονται (Sarandë), το Αργυρόκαστρο (Gjirokastër), ο Γιώργος (Gorgo), ο Σπύρος (Spiro) και ούτω καθ’ εξής: Στην προσπάθειά μου να πάρω πειστική απάντηση στο γιατί, απέτυχα. Οι αρμόδιοι υπάλληλοι που ασχολούνται με την έκδοση Ειδικών Δελτίων Ταυτοτήτων Ομογενούς, εξηγούν, πως γράφουν τα στοιχεία όπως ακριβώς είναι στα αλβανικά επίσημα έγγραφα (διαβατήρια, πιστοποιητικά, ταυτότητες κ.λ.π.) χωρίς καμία αλλαγή, χωρίς μετάφραση. Δεν γνωρίζω εάν αυτή η τακτική που ακολουθείται, είναι δεσμευμένη από κάποιο άρθρο διεθνούς δικαίου. Πάντως άποψή μου (και θέλω να πιστεύω της πλειοψηφίας των συμπατριωτών μου, για να μην πω του συνόλου) είναι πως στα επίσημα ελληνικά έγγραφα θα πρέπει το όνομά μας να είναι γραμμένο στα ελληνικά. Όταν δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το όνομά μας στα ελληνικά, στην Ελλάδα, τότε είναι αδικαιολόγητη η μεγάλη προσπάθεια που γίνεται για μάθηση της ελληνικής γλώσσας, της ελληνικής ιστορίας, του ελληνικού πολιτισμού. Εμείς δεν δικαιούμαστε το Άλφα και μιλάμε για το Ωμέγα.
Ταλαιπωρίες για το όνομα
Επιθυμούμε να ζήσουμε στην ελληνική κοινωνία ως Έλληνες, επιθυμούμε να ζήσουμε για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί στην Ελλάδα ως πολίτες της, εξ άλλου με αυτήν την αίσθηση και λαχτάρα μεγαλώσαμε αν και ζήσαμε έξω από τα σύνορά της. Πιστεύαμε πως ήρθε η στιγμή που θα μπορούσαμε ελεύθερα να γράψουμε το όνομά μας στα ελληνικά. Γι’ αυτό χωρίς να το σκεφτούμε, αυθόρμητα, πολλές φορές θα έλεγα και με πάθος, χρησιμοποιήσαμε το όνομά μας στα ελληνικά στις διευθύνσεις των σπιτιών που νοικιάσαμε ή αγοράσαμε, στην επικοινωνία μεταξύ μας, και τους φίλους μας, μέσω των ΕΛΤΑ, στις φορολογικές μας δηλώσεις κ.λ.π. Το όνομα στα ελληνικά στις φορολογικές δηλώσεις και στις διευθύνσεις μας δεν συμπίπτει με το όνομα στα αλβανικά στην ταυτότητα ομογενούς. Οπότε στις περιπτώσεις που απαιτείται η παρουσίαση της ταυτότητας (λόγου χάρη για κάποια αγορά, για άδεια κυκλοφορίας, για παραλαβή δέματος, κ.λ.π.) οι ψυχροί υπάλληλοι που «εφαρμόζουν» τον νόμο κατά γράμμα, μας αντιμετωπίζουν σε αυτές τις περιπτώσεις σαν δύο διαφορετικά άτομα. Επίσημο έγγραφο του ελληνικού κράτους είναι το Ε. Δ. Τ. Ο., οπότε αναγκαζόμαστε, θέλουμε δεν θέλουμε, για να μπορέσουμε να λύσουμε τα προβλήματα της καθημερινότητας, να ξαναγράψουμε το όνομά μας στις φορολογικές δηλώσεις, στις διευθύνσεις, παντού στα αλβανικά. Η αίσθηση της ελεύθερης επιλογής ήταν απλά όνειρο.
Δώστε μας το σίγμα (ς)
Τα επίσημα έγγραφα δεν τα εκδίδουμε μόνοι μας, γι’ αυτό και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το όνομά μας όπως θα επιθυμούσαμε, στα ελληνικά. Δικαιούμαστε προς το παρόν να επιλέξουμε το όνομά μας στα ελληνικά μόνον στους τάφους μας. Στα δικά μας νεκροταφεία, εκεί στην Βόρειο Ήπειρο, τα στοιχεία των νεκρών είναι ελληνικά. Τα νεκροταφεία των χωριών της Δρόπολης, του Βούρκου, του Πωγωνίου, των Ριζών, είναι η καλύτερη απόδειξη για όποιον ίσως αμφιβάλλει για τα γραφόμενά μου. Εμείς εκεί, έχουμε το δικαίωμα να επιλέγουμε αυτό που μας λέει η καρδιά μας, και η καρδιά μας μιλάει ελληνικά.
Δώστε μας το δικαίωμα εκεί που δεν το έχουμε. Δώστε μας το σίγμα (ς) στο όνομά μας. Επιτέλους ας γράψουμε το papa (παππάς), το Fili (Φίλης), το Theofan (Θεοφάνης). Το δικαιούμαστε θέλω να πιστεύω. Δώστε μας το σίγμα πριν πεθάνουμε, γιατί μετά θάνατο είμαι σίγουρος πως θα γραφεί στους τάφους μας το όνομά μας στα Ελληνικά. Προσωπικά θεωρώ πως η σωστή και δίκαιη λύση απαιτεί την χρησιμοποίηση του ονόματός μας σε κάθε επίσημο ελληνικό έγγραφο στα ελληνικά. Απαραιτήτως αυτό πρέπει να γίνει στο Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς. Εάν για τον άλφα ή βήτα λόγο, που εγώ δεν γνωρίζω, είναι αδύνατον τα στοιχεία μας στην εν λόγω ταυτότητα να είναι μόνον στα ελληνικά, τουλάχιστον ας είναι και στα ελληνικά.
«Ομογενής», Ιανουάριος 2001