Δωδώνη: Το αρχαιότερο μαντείο της Ελλάδας

Η περιοχή της Δωδώνης κατά την παράδοση έχει λάβει το όνομά της από τον Δώδωνα, γιο του Δία και της Ευρώπης (Σοφοκλής, Τραχινίαι 172) ή από τη Δωδώνη, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύας, όπως αναφέρει ο Στέφανος ο Βυζάντιος.

Το ιερό μαντείο της Δωδώνης ήταν αρχικά αφιερωμένο στη Μητέρα Γη (Γαία), η οποία στην περιοχή ονομαζόταν και Διώνη. Αργότερα το ιερό αφιερώνεται στο θεϊκό ζευγάρι του Δία και της Διώνης. Κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους το μαντείο ήταν υπαίθριο, πλαισιωμένο από ιερό δάσος με τις ‘θεϊκές’ βελανιδιές, ενώ μία πηγή αφιερωμένη στο Δία βρισκόταν πλησίον και πιθανώς χρησίμευε για τους απαραίτητους εξαγνισμούς. Ο Δωδώνιος Δίας στα ομηρικά έπη ονομάζεται και ως Πελασγικός, ενώ ο Ηρόδοτος τον αναφέρει και ως Δία Ναίο, συνδέοντάς τον με τις Ναϊάδες, τη γη και τη γονιμότητα.

Από τα ομηρικά έπη πληροφορούμεθα ότι το μαντείο ήταν αφιερωμένο στο Δία, τον άνακτα (βασιλιά) της Δωδώνης, θεού των Πελασγών, του οποίου οι ιερείς ονομάζονταν Σελλοί ή Ελλοί, με πιθανούς δεσμούς στον Έλληνα.

Η βελανιδιά στην Ιερά Οικία της Αρχαίας Δωδώνης θροΐζει ακόμη. Τη φύτεψε ο καθηγητής Σωτήρης Δάκαρης τη δεκαετία του 1950, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει το αρχαίο περιβάλλον – μια υπενθύμιση της ιερής βελανιδιάς που υπήρχε κάποτε εδώ και έδωσε για πρώτη φορά χρησμό στην ιστορία του αρχαίου κόσμου.

Ποια είναι τα σημαντικότερα ευρήματα;

Τα μολύβδινα χρηστήρια ελάσματα, στα οποία οι πιστοί κατέθεταν τα ερωτήματά τους. Έχει ξεκινήσει μάλιστα η διαδικασία ένταξής τους στο Πρόγραμμα «Μνήμη του Κόσμου» της UNESCO.