«Η μαμά μου μιαν ημέρα / πήγε σε μια συμπεθέρα…»

Του Μηνά Λέκκα

«Τιμωρία»: Ένα από τα πρώτα χελιδόνια της παιδικής μας λογοτεχνίας

Χρειάστηκε να περάσουν εξήντα ολόκληρα χρόνια για να μάθω επιτέλους, παραξενευμένος, το δημιουργό αυτών των χαριτωμένων στίχων. Από το 1947 που τους πρωτάκουσα δεν τους λησμόνησα ποτέ μου. Μαθητής τότε, στην πρώτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου Καλογοραντζής, πρωτάκι δηλαδή, θυμάμαι πως το ποιηματάκι αυτό είχε γίνει κάτι σαν την καθημερινή μας καλημέρα. Το λέγαμε στο σχολείο ένας-ένας και όλοι μαζί εν χορωδία, το διαλαλούσαμε στους δρόμους και τα σοκάκια του χωριού, καθώς βγαίνοντας από το σχολείο τρέχαμε για το σπίτι μας, το λέγαμε στο σπίτι μας, κοιτώντας κατάματα τη μαμά που χαμογελώντας μας έκλεινε στην αγκαλιά της, το  λέγαμε στις σχολικές εκδηλώσεις, στις γιορτές και τα πανηγύρια, το λέγαμε παντού.

Πολλές φορές, όταν ο δάσκαλος μας σήκωνε στον πίνακα και μας ρωτούσε κάτι που δεν ξέραμε ν’ απαντήσουμε, με την αθωότητα που μας χαρακτήριζε του λέγαμε: Να πω το «Η μαμά μου μιαν ημέρα»;… Το «Τιμωρία» μάς διόρθωνε ο δάσκαλος, γιατί αυτός ήταν ο τίτλος του ποιήματος, χαμογελούσε και μας άκουγε να απαγγέλουμε. Ήταν το ποίημα που είχε καταχτήσει τις καρδιές όλων των μικρούληδων. Πιο όμως το μυστικό του; Γιατί; Ίσως για τη μουσικότητα του στίχου του, ίσως για τη χιουμοριστική του απόχρωση, ίσως για την πραγματικότητα που απεικονίζει, τη μικρή δηλαδή περιπέτεια που αναζητά πάντα η παιδική ψυχή, ίσως όλα μαζί. Ποιος ήταν όμως ο δημιουργός του;

Χρειάστηκαν, λοιπόν, εξήντα ολόκληρα χρόνια για να μάθω πως ο παθιασμένος αυτός ποιητής και δάσκαλος, δάσκαλος και ποιητής, ήταν ο Αριστείδης Κυρούσης από την Πολύτσανη. Κι αυτό χάρη στην άοκνη προσπάθεια του γνωστού συγχωριανού του διανοούμενου Αλέκου Χατζή, ο οποίος με υπομονή, επιμονή και επαγγελματική υπευθυνότητα συγκέντρωσε όλα τα σκόρπια ποιήματά του σε μια αξιόλογη ποιητική συλλογή υπό τον τίτλο  «Κύκνειο άσμα». Η συλλογή είναι χωρισμένη σε τέσσερα μέρη. Τα παιδικά ποιήματα αποτελούν το τρίτο μέρος. Πενήντα πέντε τον αριθμό, τα ποιήματα αυτά είναι αυτοσχέδια, γραμμένα για παιδιά τον καιρό που εργάζονταν δάσκαλος στο Κακοδίκι, την περίοδο 1946-1947. Ο διδακτικός τους χαρακτήρας δεδομένος. Χαριτωμένα ποιηματάκια που αποστηθίζονται εύκολα από τα παιδιά, προικίζοντάς τα με όλες τις ανθρώπινες αρετές και αξίες.

Φοβάμαι θα με αποκαλέσουν αναχρονιστικό αν μπω στον πειρασμό να συγκρίνω αποτελέσματα. Πάντως, τα ωραία αυτά ποηματάκια, είναι τα πρώτα χελιδόνια της παιδικής μας λογοτεχνίας, που φώλιασαν στις καρδιές των μικρούληδων, κάνοντάς τες να χοροπηδούν από χαρά. Και έμειναν εκεί ολόκληρες δεκαετίες, επιβεβαιώνοντας έτσι τις αξίες με τις οποίες τα προίκισε ο δημιουργός τους.

 Αθήνα  03.10.2007