Ένα απόγευμα στο Καστελλόριζο με τον «Δυο Φορές Ξένο» και δυο φορές Έλληνα Μπρους Κλαρκ

«Το Καστελλόριζο είναι ένα μικρό θαύμα. Πολύ εύκολα θα μπορούσε να έχει εξαφανιστεί, ειδικά αν μελετήσει κανείς την Ιστορία του τόπου μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά νάτο μπροστά μας. Οι κάτοικοί του υπήρξαν αποφασιστικοί στο να το αναστηλώσουν, να το διατηρήσουν ζωντανό»

Δεν είναι Έλληνας, αλλά Ιρλανδός, όμως γνωρίζει πολύ καλά την ελληνική γλώσσα και κυρίως την ελληνική Ιστορία, όχι μόνο των τελευταίων δεκαετιών – όσο δηλαδή ήταν ανταποκριτής μεγάλων μέσων όπως το Reuters και ο Economist – αλλά και την Ιστορία που διαμόρφωσε τη σύγχρονη Ελλάδα, από τη Μικρασιατική Καταστροφή και ακόμη πιο πίσω στην Αρχαία Ελλάδα που τον έπεισε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους Βρετανούς υποστηρικτές της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Ποια είναι, λοιπόν, η εντύπωσή του μέσα στα χρόνια για τη δεύτερη αυτή χώρα του.

«Νομίζω πως η Ελλάδα έγινε κομμάτι του εαυτού μου. Ήταν αναπόφευκτο. Και θέλω να ελπίζω πως υπήρξα και συνεχίζω να είμαι ρεαλιστής όσον αφορά τις αδυναμίες της και τα δυνατά της σημεία. Έγραψα και ένα βιβλίο που βγήκε το 2021 (σ.σ. «Athens: City of Wisdom») και αυτό με έφερε πολλές φορές ξανά πίσω στην Ελλάδα. Όταν ξεκίνησα πίσω στα 80s ήταν τα χρόνια της πρώτης διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Ήταν οι εποχές των μεγάλων πολιτικών παθών, των διαδηλώσεων, των μεγάλων πολιτικών συγκεντρώσεων. Είναι αδιαμφισβήτητο πως η ποιότητα ζωής στην Αθήνα σήμερα είναι καλύτερη. Όλοι ξεχνάμε πως υπήρξε μια πόλη με καυσαέριο και μια πόλη δύσκολη για να ζεις. Σήμερα είναι λιγότερο δύσκολη. Η κοινωνική ανισότητα ωστόσο είναι μεγαλύτερη. Θυμάμαι πως στα χρόνια του ’80 μπορούσες να ζήσεις ακόμη και με τα πολύ λίγα, στο περιθώριο της mainstream οικονομίας. Και να επιβιώσεις. Σήμερα αυτό μοιάζει αδύνατο.»

«Υπήρξαν πολλές διακυμάνσεις μέσα σε αυτά τα χρόνια. Και υπήρξαν και δύσκολα χρόνια, η δημοκρατία απειλήθηκε πολλές φορές, η πολιτική δεν έβγαζε πια πολύ νόημα. Οι αποφάσεις έρχονταν απέξω οπότε δεν ένιωθες ότι η γνώμη σου, η ψήφος σου είχε νόημα. Ευτυχώς αυτή η «κρίση» δεν κράτησε πολύ. Όταν η Ελλάδα έφτασε στο μηδέν, άρχισε να ανασταίνεται από τις στάχτες της. Άρχισε να νιώθει εμπιστοσύνη στον εαυτό της, στη δημιουργία της, στον κόσμο.»

Και αν και δεν προτιμά τις γενικεύσεις, πώς θα χαρακτήριζε τους Έλληνες;

«Αυτό που με συγκινεί στους Έλληνες είναι ότι κάθε συνδιαλλαγή μαζί τους, οικονομική, κοινωνική, φιλική κρύβει μέσα της πάντα το ανθρώπινο στοιχείο. Έχει σημασία ποιος είναι απέναντί σου και με ποιον συνομιλείς. Καμία συνδιαλλαγή δεν είναι αδιάφορη.»

Μαθαίνουμε από την Ιστορία μας; Πόσο το να διδασκόμαστε από αυτή μας επιτρέπει να κατανοούμε το σήμερα; Η ερώτηση είναι προφανής, αλλά αφορά το βιβλίο του «Δύο Φορές Ξένος» που καταγράφει την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.

«Είναι σημαντικό να μελετάμε την Ιστορία του τόπου μας. Να κοιτάμε τις ομοιότητες, αλλά και τις διαφορές. Τους παραλληλισμούς. Αλλά και να τοποθετούμε την κάθε εποχή μέσα στο δικό της ιστορικό πλαίσιο. Φυσικά και υπάρχει μια ευθεία γραμμή που ενώνει τους πληθυσμούς που μετακινήθηκαν με τη συνθήκη της Λοζάνης με τους σημερινούς πρόσφυγες. Αλλά η διαδρομή τους υπήρξε διαφορετική,»

Απόσπασμα από:flix.gr