Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία: Ενώνει ή διχάζει;

Η παρουσία της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας (ΕΕΜ) στην Αλβανία αποτελεί έναν ιστορικό και γεωπολιτικό παράγοντα με βαθιές ρίζες και περίπλοκες προεκτάσεις. Αν και αντικειμενικά θα μπορούσε να λειτουργήσει ως γέφυρα φιλίας και συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, στην πράξη συχνά εξελίσσεται σε πεδίο έντασης, παρερμηνειών και αμοιβαίας καχυποψίας.

Στον πυρήνα αυτής της διαρκούς διαπραγμάτευσης βρίσκεται ένας καταλυτικός φορέας: η ΔΕΕΕΜ–ΟΜΟΝΟΙΑ, η μοναδική οργάνωση που εκπροσωπεί με συνέχεια, σταθερότητα και συνέπεια την Εθνική Ελληνική Μειονότητα. Με φωνή διεκδικητική αλλά και θεσμική, η ΟΜΟΝΟΙΑ έχει θέσει στο επίκεντρο της δράσης της τα ζητήματα ταυτότητας, ιδιοκτησίας, εκπαίδευσης, θρησκείας και πολιτικής συμμετοχής των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου.

Καταλύτης ενότητας ή αιτία έντασης;

Από τη μία πλευρά, η ΟΜΟΝΟΙΑ αποτελεί συνεχή υπενθύμιση προς την αλβανική πολιτεία ότι οι Έλληνες της Αλβανίας δεν είναι πολίτες β΄ κατηγορίας αλλά ισότιμα μέλη με δικαιώματα που κατοχυρώνονται διεθνώς.

Διεκδικεί επίμονα τη λειτουργία ελληνικών σχολείων, την επιστροφή καταπατημένων περιουσιών και την αναγνώριση των παραδοσιακών ελληνικών περιοχών.

Από την άλλη πλευρά, για μια μερίδα του αλβανικού πολιτικού κατεστημένου, η ΟΜΟΝΟΙΑ συχνά παρουσιάζεται ως «ξένος δάκτυλος», ως φορέας εθνικής ρητορικής που «υπονομεύει την αλβανική εθνική κυριαρχία». Αυτή η ερμηνεία ενισχύεται από τις προσεγγίσεις ακραίων κύκλων που εσκεμμένα ταυτίζουν τις διεκδικήσεις της μειονότητας με αποσχιστικές τάσεις, καλλιεργώντας κλίμα εθνικής καχυποψίας.

Η Ελλάδα ανάμεσα στην ευθύνη και την ισορροπία

Η ελληνική πολιτεία καλείται να σταθεί δίπλα στους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου χωρίς να υπονομεύει τις διμερείς σχέσεις ή να παραχωρεί το δικαίωμα υπεράσπισης των εθνικών θεμάτων αποκλειστικά στην «διπλωματία της σιωπής». Σε πολλές περιπτώσεις, η στήριξη από την Αθήνα υπήρξε και υπάρχει αποσπασματική ή ενδοιαστική, φοβούμενη ότι η ανάδειξη των θεμάτων της ΕΕΜ θα διαταράξει τη λεγόμενη «καλή γειτονία».

Ωστόσο, αυτή η παθητική στάση γεννά απογοήτευση εντός της μειονότητας και προσφέρει έδαφος στην αλβανική πλευρά να υποβαθμίζει ή να αγνοεί τα δίκαια αιτήματά της. Στην ουσία, η αποστασιοποίηση της Ελλάδας δεν αποτρέπει την ένταση· αντίθετα, διαιωνίζει μια αδικία και ακυρώνει τις ευκαιρίες για μια ειλικρινή σύγκλιση.

Η ΟΜΟΝΟΙΑ ως απαραίτητη φωνή

Η ΔΕΕΕΜ–ΟΜΟΝΟΙΑ δεν είναι φορέας διάσπασης, είναι φωνή επιβίωσης. Είναι αυτή που συγκρατεί τον πληθυσμό στις πατρογονικές εστίες, που μετατρέπει τη σιωπή σε πολιτική πίεση, που ενώνει τους απανταχού Βορειοηπειρώτες γύρω από κοινά αιτήματα.

Αν η φωνή της αποσιωπηθεί, τότε η Ελλάδα και η Αλβανία δεν θα έρθουν πιο κοντά· απλώς θα χαθεί ακόμη ένας κρίκος που τις ενώνει.

Συμπέρασμα:

Η Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία θα μπορούσε να είναι η γέφυρα Ελλάδας – Αλβανίας, αν η αναγνώριση της ταυτότητάς της, η προστασία των δικαιωμάτων της και η στήριξη της θεσμικής της φωνής, δηλαδή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, θεωρηθούν δεδομένα, και όχι αφορμές για πολιτικό ανταγωνισμό ή διπλωματική αμηχανία. Η ενότητα, όχι η αποσιώπηση, είναι αυτή που οδηγεί στη σταθερότητα.

Νεολαία Ομόνοιας