Η Βυλλίς, στο Νομό Φίερι Αλβανίας

Γράφει η Λίντα ΤΣΑΜΠΙΡΗ

Η Βυλλίς ή Βύλλις ή Βουλίς ήταν πόλη της αρχαίας Ηπείρου, «παρά την Ιλλυρίαν κειμένη». Τα ερείπια της πόλης βρίσκονται περίπου 25 χιλιόμετρα ΒΑ από τον Αυλώνα, στο Νομό Φιέρ (Αλβανία).

Ο Στράβων την τοποθετεί μεταξύ της Απολλωνίας και του Ωρικού και αποκαλεί την πέριξ ταύτης χώρα Βυλλιανή / Βυλλιανήν, τους δε κατοίκους Βυλλίονας.

Ο Στέφανος Βυζάντιος την αποκαλεί Βύλλιδα / Βύλλιν και γράφει ότι την πόλη ίδρυσαν οι Μυρμιδόνες όταν επέστρεφαν από την Τροία, με αρχηγό τον Νεοπτόλεμο. Ο θρύλος αυτός απεικονίζεται στα αρχαία νομίσματα της πόλης.

Το εθνικό όνομα «Βυλλίων» εμφανίζεται σε μια μαντική επιγραφή του 4ου αι. π.Χ. από το ιερό της Δωδώνης, στην οποία οι κάτοικοι της Βύλλις αναζητούσαν την θεότητα που θα τους προστατεύσει.

Γενικά, οι τοπικές επιγραφές που ξεκινούν στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. είχαν σχέση με την οργάνωση της πόλης και ήταν γραμμένες στην βορειοδυτική Ελληνική διάλεκτο.

Η Βύλλις πιστοποιείται για πρώτη φορά στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. (Ψευδο-Σκύλαξ, Περίπλους, 27), όταν οικοδομήθηκαν και τα πανίσχυρα τείχη της, που είχαν μήκος 2.25 χιλιόμετρα και πλάτος 3.5μ., περιλαμβάνουν δε μια έκταση 30 εκτάρια γύρω από έναν λόφο.

Η πόλη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στην Ελληνιστική περίοδο και έγινε το κέντρο του «Κοινού των Βυλλίονων». Παρότι δεν έχει βρεθεί κάποιο ιερό, οι ανασκαφές αποκάλυψαν μια σειρά από επιγραφές που δείχνουν ότι οι κάτοικοι λάτρευαν τον Δία, την Ήρα, τον Διόνυσο, την Άρτεμη και τον Ποσειδώνα.

Η Βύλλις έγινε τμήμα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Ηπείρου και το όνομά της αναφέρεται συχνά κατά τη διάρκεια του Μέγα Ρωμαϊκού Εμφυλίου, ενώ την περίοδο των πρώτων χριστιανικών χρόνων η πόλη παρέμεινε σημαντικό κέντρο στην Ήπειρο.

Ενδιαφέρον έχουν και οι ελληνικές επιγραφές στα τείχη της Βύλλις, με λεπτομέρειες σχετικά με την κατασκευή τους από τον αρχιτέκτονα Βικτωρίνο, με εντολή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (483-565μ.Χ.). Ενώ, σημαντική είναι και η οικοδόμηση δύο Βασιλικών με μωσαϊκά δάπεδα.