Ίδιο όνομα, ίδια φυλή, αλλά όχι και ίδια μοίρα
Το παρακάτω κείμενο ανήκει στον επιφανή συγγραφέα Θανάση Μεντή (Τhanas Medi), ο οποίος τελευταία έγινε γνωστός στο ελληνικό κοινό με την μετάφραση του βραβευμένου μυθιστορήματος (Fjala e fundit e Sokrat Bubes), «Οι τελευταίοι νομάδες».
Είναι μια αφιέρωση στον δικό μας αείμνηστο Εθνομάρτυρα Θανάση Μεντή.
«Και οι δύο μοιραζόμαστε το ίδιο όνομα, την ίδια φυλή, αλλά όχι και την ίδια μοίρα. Ο άνθρωπος της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, όπως και ο διαχωρισμός και ο χρωματισμός της φυλής μας σε άσπρο μαύρο, ήταν ο πιο διαπρεπής ανάμεσά μας και όχι μόνον κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας.
Δεν έτυχε ποτέ να τον δω και να τον συναντήσω. Ό,τι γνωρίζω για αυτόν, έφθασε στα αυτιά μου από ψιθυριστά μισόλογα για μία θρυλική απαγορευμένη ιστορία. Μία δυναστεία χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα και ανάμεσά τους ένα βουνό. Εμείς, του Δoξατιoύ στους πρόποδες του βουνού της Λυντζιουριάς, οι «καλοί» και αυτοί της άλλης πλευράς στης Σχωριάδες, κάτω από την Νεμέρτσικα, οι «κακοί».
Η ενημέρωση πηγαινοερχόταν μυστικά, ελλιπής, με κλειστά και κατατρομαγμένα χείλη.
Αυτοί, πίσω από το βουνό, είχαν κηρυχθεί «εχθροί», τους εξορίζανε, τους φυλακίζανε, τους στέλνανε στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Οι «κακοί», με τους οποίους προερχόμαστε από το ίδιο τζάκι και φάρα, κάποτε αγαπιόμασταν, συνευρισκόμασταν σε χαρές και λύπες, τώρα πια, μας χαλούσαν δουλειά. Αποφεύγαμε, με τρόπο, κάθε είδος έκφρασης συμπάθειας προς τους «εχθρούς», πνίγοντας τη συμπόνια και τη θλίψη στο δράμα τους.
Αυτοί, από την πλευρά τους, όσες φορές μας βλέπανε, άλλαζαν δρόμο, μη τυχόν μας προκαλέσουν άθελά τους κακό και αμαυρώσουν το καθαρό βιογραφικό μας. Και όλα αυτά εξαιτίας του συγκεκριμένου ανθρώπου, που το 1974 κατηγορήθηκε για σύσταση «εχθρικής ομάδας» και κατασκοπία.
Του ζητήθηκε να δεχθεί την ενοχή του και να δηλώσει μετάνοια για να σώσει τη ζωή του. Αρνήθηκε με γενναιότητα. Στάθηκε αντρίκια και ακλόνητος μέχρι το τέλος. Κι εκτελέστηκε.
Δεν γνωρίζω τι σήμαινε ο άνθρωπος αυτός για τις κρατικές αρχές και την τότε κοινωνία. Γνωρίζω όμως πολύ καλά ότι υπήρξε τιμή και καμάρι για τη φυλή μας και χρωστάω ένα βιβλίο στη μνήμη του ως ελάχιστο φόρο τιμής στον άνθρωπο που δεν λύγισε ούτε την ύστατη στιγμή. Στον άνθρωπο που κατάφερε να παραμείνει άνθρωπος.»
Μετάφραση από τον Αλκιβιάδη Νταλέ
