Μορφές συγκρίσιμες με τον Κολοκοτρώνη: Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος

Ρόη ΒΑΣΒΑΤΕΚΗ
Πτυχές της συμβολής του βλατσιώτη Φιλικού Αγωνιστή Ιωάννη Φαρμάκη (1772-1821) στην επανάσταση του ’21 αναδείχθηκαν σε εκδήλωση- μνημόσυνο με τίτλο «Φαρμάκεια» που διοργάνωσε προς τιμήν του βλατσιώτη Φιλικού ο Σύλλογος Βλατσιωτών Θεσσαλονίκης στις 19 Αυγούστου στη Βλάστη, σε συνεργασία με την Τοπική Κοινότητα Βλάστης.
Οι Δυτικομακεδόνες Φιλικοί Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος είναι μορφές συγκρίσιμες με τον Κολοκοτρώνη, τόνισε στην ομιλία του ο Επίκουρος Καθηγητής Βαλκανικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο «Μακεδονία», Δημήτρης Σταματόπουλος, αναφερόμενος στη δράση του Ιωάννη Φαρμάκη, αλλά και του Γεωργάκη Ολύμπιου, αφού όπως είπε «αυτοί έδρασαν ως Διόσκουροι στην έκρηξη της επανάστασης, στις δύο πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα».
Υπήρξαν, είπε, δυο αρματωλοί οι οποίοι κατάφεραν και επιβίωσαν των διώξεων του Αλή Πασά και των γιών του και «συμμετείχαν με πρωταγωνιστικό ρόλο στην επανάσταση του ’21». Τόνισε μάλιστα ότι «οι δύο αυτοί αρματωλοί θα μπορούσαν να συγκριθούν σε δυναμική στη Βόρεια Ελλάδα και τη Βαλκανική αντίστοιχη με αυτή του Κολοκοτρώνη στην Πελοπόννησο». Δεν γνωρίζουμε, σημείωσε, «αλλά εάν επιβίωναν, πιθανότητα θα μπορούσαν να παίξουν πολύ πιο σημαντικό- και πολιτικό ρόλο, στην οργάνωση της επανάστασης, αλλά δυστυχώς στη Μολδοβλαχία η επανάσταση απέτυχε. Είναι γνωστή άλλωστε η ιστορία του αποκλεισμού τους στη Μονή του Σέκου». Σημείωσε μάλιστα ότι εκείνοι πήγαν στη Μονή του Σέκου, επειδή, πιθανότητα, προσδοκούσαν ότι θα συνεχιστεί η επανάσταση με τη συμβολή των Ρώσων. Αλλά η επανάσταση εκεί δεν ευοδώθηκε, γι’ αυτό και επικράτησε μονάχα στη Νότια Ελλάδα, τη Στερεά και τα νησιά. Αναφέρθηκε μάλιστα σε άγνωστα στη Βλάστη δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στις επιλογές που είχαν οι δύο Φιλικοί, για το τι θα γινόταν δηλαδή εάν δεν αποκλείονταν στη Μονή του Σέκου.
Ο κ. Σταματόπουλος χαρακτήρισε τον Ι. Φαρμάκη ως έναν από τους «πλέον σημαντικούς αποστόλους της Φιλικής Εταιρείας», αλλά και μια «ασυνήθιστη περίπτωση αρματωλού», διότι: «έγινε αρματωλός το 1795 χωρίς να υπάρξει κλέφτης, ενώ συνήθως οι αρματωλοί ήταν κλέφτες. Εκείνος όμως ως τσέλιγγας (μεγάλος ποιμένας της περιοχής) ανέλαβε το αρματολίκι όταν εξοντώθηκαν δύο προηγούμενοι βλατσιώτες αρματωλοί, ο Βράκας και ο Ντόκος, μετά από προδοσία συγχωριανού τους. Μετά από τη χηρεία του αρματολικίου ανέλαβε τα ηνία του ο Φαρμάκης και άρχισε να συνεργάζεται με τον αρματωλό παπα-Θύμιο Βλαχάβα στη Θεσσαλία. Πρόσθεσε δε ότι όταν πήγαν οι Γάλλοι στα Επτάνησα και μετά οι Ρώσσοι πήγε στα Επτάνησα για να πολεμήσει στο πλευρό των Ρώσσων και εκεί φαίνεται ότι έγινε κάρφος στα μάτια του Αλή Πασά, ο οποίος προσπάθησε να τον εξοντώσει, γι’ αυτό κι ο Φαρμάκης πήρε τα κοπάδια του και βρήκε καταφύγιο στις Σέρρες κι αργότερα στη Μολδοβλαχία, όπου συνάντησε τον Γεωργάκη Ολύμπιο.
Φαινόμενο ηρώων από τα σπάνια
Βιογραφικά στοιχεία για τον Φιλικό και Αγωνιστή Ιωάννη Φαρμάκη και την πορεία προς τη θυσία του παρουσίασε ο έτερος ομιλητής, Θωμάς Αλεξιάδης, Διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κάνοντας μάλιστα ειδική αναφορά στην ηρωική αντίστασή τους στη Μονή Σέκου, ανέφερε:
«Φαινόμενο ηρώων από τα σπάνια στην ιστορία του Αγώνα. Μυθική η ανδρεία τους. Οι εκθέσεις των Αυστριακών και των Ρώσων διπλωματών και στρατιωτικών, τις οποίες υπέβαλαν στις κυβερνήσεις τους, ήταν καταλυτικές για τον άφθαστο ηρωισμό του Φαρμάκη και των συμπολεμιστών του, στη μεγάλη αντίσταση στη Μονή Σέκου.
Ο Φαρμάκης και τα πρωτοπαλήκαρά του, μεταφέρθηκαν δέσμιοι στο Ιάσιο και από εκεί στη Σιλίστρια, όπου, ύστερα από βασανιστήρια, αποκεφαλίστηκαν τα πρωτοπαλήκαρά του. Ο Φαρμάκης, στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου βασανίστηκε σκληρά και στο τέλος εγδάρη ζωντανός. Το νεκρό σώμα του κρεμάστηκε στη γέφυρα του Γαλατά.
Αυτό υπήρξε το τραγικό τέλος ενός από τους άριστους πολεμιστές της Μακεδονίας. Με το θάνατο του Γιάννη Φαρμάκη και των πολεμιστών του, τερματίστηκε η ελληνική επανάσταση στη Μολδοβλαχία, υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ένας απροετοίμαστος, αλλά πατριωτικός αγώνας της Επανάστασης του 1821 στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Ένας αγώνας, που τον είχε οργανώσει η Φιλική Εταιρεία αγκαλιάζοντας ολόκληρο τον υπόδουλο Ελληνισμό, όπως τον είχε ονειρευτεί ο Ρήγας Φεραίος, γεμάτος θάρρος, τόλμη και πίστη.
Μετά από επτά χρόνια, η Επανάσταση επέτυχε στη νοτιότερη Ελλάδα, όπου μια δράκα γενναίων πολεμιστών, με το αίμα τους, έφεραν την ελευθερία σε αυτόν τον τόπο και δημιούργησαν μια μικρή ελεύθερη πατρίδα.»
Οι εκδηλώσεις «Φαρμάκεια 2012» ξεκίνησαν με Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Μάρκου και επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων στον Ανδριάντα του Ιωάννη Φαρμάκη στη Βλάστη.
Πηγή: e-ptolemeos.gr