Ο νέος ψυχρός πόλεμος και τα ελληνικά διλήμματα

Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς

Πριν από κάποια χρόνια, ένας σοβαρός ερευνητής από μεγάλο αμερικανικό πανεπιστήμιο με επισκέφθηκε γιατί έκανε μια έρευνα για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά. Επέμενε πολύ, και κάπως μονότονα, στο ερώτημα «γιατί το δώσατε στους Κινέζους;». Του απάντησα: «Μα γιατί δεν το ήθελε πραγματικά κανείς άλλος όταν έγινε ο διαγωνισμός». Και πράγματι, αυτή ήταν η αλήθεια.

Για ένα μεγάλο διάστημα, ούτε οι Αμερικανοί ούτε και οι Ευρωπαίοι έδιναν κάποια σημασία σε λιμάνια ή άλλες υποδομές που άλλαζαν χέρια και έφευγαν από τον έλεγχο των Δυτικών. Ο Αντώνης Σαμαράς, ως πρωθυπουργός, τηλεφωνούσε σε ομολόγους του στην Ευρώπη και σε Αμερικανούς αξιωματούχους, για να τους προτρέψει να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς για άλλες ιδιωτικοποιήσεις. Εισέπραττε αδιαφορία και δικαιολογίες τύπου «εμείς δεν είμαστε σαν τους Κινέζους, αν μια εταιρεία αποφασίσει ότι συμφέρει τους μετόχους της να κατέβει στον διαγωνισμό θα το κάνει». Και ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ έχει διηγηθεί στον γράφοντα ότι την εποχή των μνημονίων προσπάθησε να πείσει ομολόγους του πως η υπερβολική πίεση στην Ελλάδα θα την αναγκάσει να πουλήσει τις υποδομές της και ότι πολλές από αυτές «κινδύνευαν» να περάσουν σε μη δυτικά χέρια. Κανείς δεν τον πήρε στα σοβαρά, ούτε έκανε κάτι για αυτό.

Στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης ΗΠΑ – Κίνας, αναμένεται να αυξηθεί η πίεση στην Αθήνα για τις υποδομές της και, βέβαια, για το λιμάνι του Πειραιά.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, θεαματικά. Και στην Ευρώπη, αλλά κυρίως στις ΗΠΑ. Το μόνο πράγμα, στο οποίο συμφωνούν Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί, είναι η σκληρή στάση απέναντι στο Πεκίνο. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καταστήσει την Κίνα τη Νο 1 απειλή για τις ΗΠΑ, δίνοντας σχετικές οδηγίες σε όλες τις διπλωματικές αποστολές της.

Η Ελλάδα ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με διλήμματα που δεν υπήρχαν πριν από είκοσι χρόνια. Τότε, ήταν πιο εύκολο να ακολουθήσει κανείς μια πολυδιάστατη πολιτική, γιατί ήταν η εποχή της παγκοσμιοποίησης, οπότε η Κίνα ήταν ακόμη… καλή. Τα τελευταία χρόνια, όμως, άρχισε το σκληρό ροκ και η πίεση στην Αθήνα για το ποιο σύστημα 5G θα χρησιμοποιούσε και, βέβαια, για τον Πειραιά. Τα διλήμματα θα γίνουν πιο σαφή και πιο σκληρά το επόμενο διάστημα, διότι οι άνθρωποι του Τραμπ δεν καταλαβαίνουν πολύ από σαβουάρ βιβρ όταν πρόκειται για τέτοια ζητήματα. Η Κίνα, από την άλλη, θέλει να προσεταιρισθεί την Ευρώπη και να την απαγκιστρώσει από τις ΗΠΑ, εάν μπορεί. Θα εκμεταλλευθεί όσο μπορεί την ωμή στάση του Αμερικανού ηγέτη έναντι της Ε.Ε. για να το πετύχει. Η Ελλάδα είναι μια χώρα αιχμής για τα κινεζικά συμφέροντα και συχνά αναφέρεται σαν «το κεφάλι του Δράκου», σαν, δηλαδή, μια στρατηγική πύλη για τις σχέσεις Κίνας – Ε.Ε.

Ας ετοιμαστούμε, λοιπόν, για αυτόν τον νέο ψυχρό πόλεμο και το ανάλογο σκληρό ροκ, που μπορεί θεωρητικά να αφορά δύο υπερδυνάμεις που βρίσκονται χιλιάδες μίλια μακριά μας, στην πράξη, όμως, θα μας θέσει μπροστά σε απτά και δύσκολα διλήμματα.

kathimerini.gr