Ο Νίκος Λέζος από την Λεσινίτσα και η σύζυγός του, η γαλλίδα Odette Jules Taillet

Ο Νίκος Λέζος και η σύζυγός του, Odette Jules Taillet, είναι από τα τραγικά ζευγάρια που έμειναν στην ιστορία ως θύματα του σκληρού κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία. Οι ζωές τους, γεμάτες επιτεύγματα, αγάπη και προοπτική, μετατράπηκαν σε έναν αγώνα για επιβίωση, θύματα της πολιτικής καταπίεσης και των αδίκων κατηγοριών που τους στοχοποίησαν. Η ιστορία τους αποτελεί όχι μόνο ένα προσωπικό δράμα, αλλά και μια καθαρή εικόνα της καταστολής που έζησε η Αλβανία κατά τον 20ο αιώνα.

Ο Νίκος Λέζος γεννήθηκε στην Λεσινίτσα, σε μια εποχή που η χώρα βρισκόταν σε συνεχή κοινωνική και πολιτική αναταραχή. Παρά τις δυσκολίες, είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει χημική μηχανική στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, στην Γαλλία, όπου διακρίθηκε για την ακαδημαϊκή του πορεία και την επαγγελματική του αφοσίωση. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, γνώρισε τη γυναίκα που θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του, τη γαλλίδα Odette Jules Taillet.

Η Odette προερχόταν από μια μεσαία οικογένεια στη Γαλλία. Ο πατέρας της ήταν ράφτης και η μητέρα της νοσοκόμα σε ένα νοσοκομείο της Τουλούζης. Η σχέση της με τον Νίκο εξελίχθηκε γρήγορα και οι δυο τους παντρεύτηκαν, με τους γονείς της Odette να ευλογούν τη σχέση τους και να τους στηρίζουν.

Μετά τον γάμο τους, ο Νίκος και η Odette βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια δύσκολη απόφαση: να συνεχίσουν τη ζωή τους στη Γαλλία, να επιστρέψουν στην Ελλάδα ή να ακολουθήσουν μια εντελώς διαφορετική πορεία. Ο Νίκος είχε την ευκαιρία να εργαστεί ως χημικός μηχανικός είτε στη Γαλλία είτε στην Ελλάδα, αλλά τελικά αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην Αλβανία, μια χώρα με πολλές ευκαιρίες για επαγγελματική ανάπτυξη.

Η απόφασή τους αυτή ήταν καθοριστική. Η Αλβανία, τότε μια σχετικά υπανάπτυκτη χώρα, παρείχε στον Νίκο τη δυνατότητα να δημιουργήσει κάτι πρωτοποριακό και ουσιαστικό. Με την υποστήριξη της Odette, που ακολούθησε τον σύζυγό της σε αυτή τη δύσκολη πορεία, εγκαταστάθηκαν στα Τίρανα.

Στα Τίρανα, ο Νίκος Λέζος ανέπτυξε γρήγορα μια λαμπρή καριέρα. Δημιούργησε το πρώτο χημικό εργαστήριο στην Αλβανία, φέρνοντας σύγχρονες τεχνολογίες και εξοπλισμό από τη Γαλλία. Το έργο του ήταν πρωτοποριακό για τη χώρα, καθώς η χημική βιομηχανία ήταν ακόμα στα σπάργανα.

Αλλά οι συνεισφορές του δεν σταμάτησαν εκεί. Ο Νίκος ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή του πρώτου ηλεκτρικού σταθμού στα Τίρανα. Αυτός ο σταθμός, που χρησιμοποιούσε κινητήρες καυσίμου, έφερε την ηλεκτροδότηση στην πρωτεύουσα και αποτέλεσε ένα τεράστιο βήμα προς τον εκσυγχρονισμό της Αλβανίας. Η δουλειά του Νίκου στον τομέα της βιομηχανίας δεν πέρασε απαρατήρητη. Ο ίδιος ήταν ένας από τους ιδρυτές της SITA, μιας εταιρείας εξόρυξης πετρελαίου, ενώ ανέπτυξε και άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως η παραγωγή ξυλείας στο Φίερι.

Ενώ ο Νίκος αφιερώθηκε πλήρως στην επαγγελματική του πορεία, η Odette στήριζε την οικογένειά τους. Το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, την Έλενα και τον Βάνκο και ζούσαν μια σχετικά άνετη ζωή στα Τίρανα. Η Odette, που είχε αφήσει πίσω της τη ζωή της στη Γαλλία, προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα, αφοσιώθηκε στην ανατροφή των παιδιών τους και συμμετείχε στα κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα της πόλης.

Παρόλα αυτά, η πολιτική κατάσταση στην Αλβανία άρχισε να επιδεινώνεται. Η άνοδος του Ενβέρ Χότζα και η καθιέρωση του κομμουνιστικού καθεστώτος δημιούργησαν ένα κλίμα φόβου και καταπίεσης, ιδιαίτερα για όσους είχαν ξένες καταβολές ή επαφές με το εξωτερικό.

Ο Νίκος Λέζος, εκτός από τις επαγγελματικές του επιτυχίες, ασχολήθηκε και με την πολιτική. Ήταν εκπρόσωπος της ελληνικής μειονότητας στο αλβανικό κοινοβούλιο και συμμετείχε ενεργά σε πολιτικές διεργασίες. Η πολιτική του αυτή δράση, σε συνδυασμό με τις διασυνδέσεις του με την Ελλάδα και τη Γαλλία, τον έκανε στόχο του καθεστώτος Χότζα.

Κατά τη διάρκεια της φασιστικής κατοχής της Αλβανίας, οι Ιταλοί εξόρισαν τον Νίκο στην Ιταλία, όπου πέρασε τρία χρόνια σε καταναγκαστικά έργα. Όταν επέστρεψε το 1942, βρήκε την οικογένειά του σε σχετικά καλή κατάσταση και συνέχισε τις επαγγελματικές του δραστηριότητες.

Στις 23 Φεβρουαρίου 1951, μια βόμβα εξερράγη στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης στα Τίρανα. Το καθεστώς Χότζα εκμεταλλεύτηκε το γεγονός για να εξαπολύσει ένα κύμα διώξεων κατά των πολιτικών του αντιπάλων. Ο Νίκος Λέζος, μαζί με άλλα 21 άτομα, συνελήφθησαν ως ύποπτοι για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις που να συνδέουν τον Νίκο με το γεγονός.

Οι κατηγορίες εναντίον του Νίκου ήταν αβάσιμες και σαθρές. Τον κατηγόρησαν ότι είχε σχέσεις με ξένες δυνάμεις, λόγω της γαλλικής καταγωγής της Odette, και ότι συνωμοτούσε κατά του καθεστώτος. Στις 26 Φεβρουαρίου 1951, ο Νίκος εκτελέστηκε χωρίς δίκη, μαζί με τους άλλους συλληφθέντες. Η εκτέλεσή του ήταν ένα από τα πιο στυγνά εγκλήματα του καθεστώτος Χότζα.

Μετά την εκτέλεση του Νίκου, η Odette βρέθηκε σε μια κατάσταση απόλυτης απόγνωσης. Μαζί με τον γιο τους, Βάνκο, εξορίστηκαν στη Λούσνια, σε μια περιοχή μακριά από την κοινωνική τους ζωή στα Τίρανα. Η Odette δεν μπορούσε να κατανοήσει πώς η ζωή της είχε ανατραπεί τόσο βίαια. Οι διωγμοί δεν σταμάτησαν με την εκτέλεση του Νίκου. Η Odette και ο Βάνκο έζησαν υπό τη συνεχή παρακολούθηση του καθεστώτος, με την αστυνομία να τους απειλεί και να τους καταπιέζει.

Η Odette, που είχε ζήσει μια άνετη και πολιτισμένη ζωή στη Γαλλία, βρέθηκε να ζει σε απόλυτη φτώχεια και απομόνωση. Παρά τις αντιξοότητες, προσπαθούσε να προστατέψει τον γιο της από την καταπίεση και τις απειλές του καθεστώτος. Η ζωή της στη Λούσνια ήταν γεμάτη θλίψη και πόνο, καθώς κάθε μέρα αναλογιζόταν την αδικοχαμένη ζωή του συζύγου της.

Παρά την τραγική τους μοίρα, η κληρονομιά του Νίκου και της Odette Λέζου παραμένει ζωντανή. Ο Νίκος, με την επιστημονική του προσφορά και τις καινοτόμες ιδέες του, συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της Αλβανίας. Το έργο του στον τομέα της χημείας και της βιομηχανίας ήταν πρωτοποριακό και καθόρισε την πορεία της χώρας σε πολλούς τομείς.

Η Odette, παρά τον πόνο και την απώλεια, απέδειξε την αντοχή της και την αφοσίωσή της στην οικογένειά της. Η ιστορία της είναι ένα παράδειγμα θάρρους και αποφασιστικότητας, καθώς κατάφερε να επιβιώσει από τις διώξεις και να προστατεύσει τον γιο της σε μια εχθρική και αβέβαιη εποχή.

Ανάρτηση του Κωνσταντίνου Φράγκου