Ο πειρασμός της ισχύος ενός αμφίθυμου προέδρου
Οι ΗΠΑ παραμένουν η ισχυρότερη υπερδύναμη στον πλανήτη. Αυτή τη στιγμή. Καμία άλλη χώρα δεν διαθέτει τον μοναδικό συνδυασμό τεχνολογικής υπεροχής, εξοπλισμών και πληροφοριών. Η αμερικανική υπεροχή φαίνεται σε κάθε μεγάλη διεθνή κρίση. Χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, ούτε η Ουκρανία ούτε το Ισραήλ θα είχαν πετύχει τους στόχους τους.
Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που, όταν παρεμβαίνει σε μια γεωπολιτική διένεξη, την παίρνουν όλοι στα σοβαρά. Όπως, π.χ., στη σύγκρουση Ινδίας – Πακιστάν, η οποία αποκλιμακώθηκε μόνον όταν η Ουάσιγκτον παρενέβη, και μάλιστα με μεγάλη καθυστέρηση.
Η Κίνα είναι η ανερχόμενη σημαντική υπερδύναμη, αλλά ούτε έχει το ίδιο στρατηγικό αποτύπωμα ούτε και μοιάζει να θέλει να παίξει ρόλο «σερίφη». Οι στόχοι της έχουν συνήθως να κάνουν με την αύξηση της οικονομικής επιρροής της. Οι περιπτώσεις όπου έχει μεσολαβήσει σε παγκόσμιες κρίσεις είναι ελάχιστες και στην περίπτωση του Ιράν τήρησε μια ψυχρή απόσταση από μια χώρα με την οποία διατηρεί –υποτίθεται– στενές σχέσεις. Η Ρωσία είναι απορροφημένη από την Ουκρανία, δεν μπόρεσε να προστατεύσει τα ερείσματά της στη Συρία και δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην κρίση της Μέσης Ανατολής. Και η Ευρώπη ξυπνάει με βασανιστικά αργούς ρυθμούς από τον γεωπολιτικό της λήθαργο.
Την ώρα που οι φανατικοί ιδεολογικοί σύμμαχοι του Τραμπ πιστεύουν ακράδαντα στον αμερικανικό απομονωτισμό, ένας ολόκληρος πλανήτης περιμένει τις αποφάσεις του.
Μπορεί οι ΗΠΑ να παραμένουν η ισχυρότερη υπερδύναμη, αλλά η ηγεμονία τους απειλείται εκ των έσω. Η κορυφαία απειλή είναι η δημοσιονομική τους κατάσταση, καθώς το χρέος τους εκτινάσσεται και στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται κάποια πιθανότητα συναίνεσης για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι αγορές παρακολουθούν από πολύ κοντά, και για πρώτη φορά με τόση ένταση, τα δεκαετή αμερικανικά ομόλογα. Ήταν άλλωστε η συμπεριφορά τους που οδήγησε στην κωλοτούμπα για τους δασμούς.
Η Αμερική αντιμετωπίζει επίσης μια πολύ βαθιά κρίση θεσμών και αξιών.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι έχει έναν πρόεδρο που είναι εξαιρετικά αμφίθυμος ως προς το πώς πρέπει να χρησιμοποιήσει την ισχύ της χώρας του. Οι φανατικοί ιδεολογικοί του σύμμαχοι πιστεύουν ακράδαντα στον αμερικανικό απομονωτισμό. Θεωρούν ότι οι αμερικανικές ελίτ, είτε κυβερνούσε το ένα κόμμα είτε το άλλο, εμπλέκονταν σε πολέμους που δεν αφορούσαν τον μέσο Αμερικανό, ξοδεύοντας τεράστια ποσά την ώρα που αγνοούσαν τις ανάγκες του. Για αυτούς η ανάμειξη σε έναν πόλεμο εναντίον του Ιράν είναι ανάθεμα και προδοσία των βασικών αρχών του τραμπισμού. Για τον ίδιο τον πρόεδρο, ωστόσο, ο πειρασμός της τεράστιας δύναμης που έχει στα χέρια του είναι μεγάλος, όπως και η πίεση από το Ισραήλ, που έχει εδώ και δεκαετίες περιχαρακώσει τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων στην Ουάσιγκτον.
Θα δούμε κάποια στιγμή ποιον δρόμο θα ακολουθήσει. Και μην ξεχνάμε πόσο κολακευτικό πρέπει να είναι για έναν ηγέτη σαν τον Τραμπ να περιμένει ένας ολόκληρος πλανήτης τις αποφάσεις του. Πράγμα που, τώρα, σήμερα, δεν ισχύει για άλλον ηγέτη υπερδύναμης.
Αλέξης Παπαχελάς
Πηγή: kathimerini.gr
