Πόσο μακριά μπορούσαν να ταξιδέψουν οι Αρχαίοι Έλληνες με τα πλοία τους;
Τα πλοία των αρχαίων Ελλήνων δεν ήταν απλά μέσα μεταφοράς. Ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τον αποικισμό, το εμπόριο και την εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού. Και όμως, πίσω από αυτή την εντυπωσιακή ιστορική εικόνα κρύβεται ένα βασικό ερώτημα: πόσο μακριά μπορούσαν στην πραγματικότητα να φτάσουν με τα πλοία τους;
Η απάντηση είναι πολύ πιο εντυπωσιακή απ’ όσο φαντάζεται κανείς.
Τα αρχαία ελληνικά πλοία, ειδικά τα εμπορικά και οι τριήρεις, είχαν μέση ταχύτητα 4-6 κόμβους (περίπου 7-11 χιλιόμετρα την ώρα) σε καλές καιρικές συνθήκες. Οι τριήρεις, με τη βοήθεια εκατοντάδων κωπηλατών, μπορούσαν ακόμα και να ξεπεράσουν τους 8 κόμβους για μικρά χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, επειδή τα ταξίδια βασίζονταν κυρίως στην ανθρώπινη δύναμη και στον άνεμο, η μέση ημερήσια απόσταση που διένυαν δεν ξεπερνούσε τα 80-100 χιλιόμετρα σε συνθήκες κανονικής ναυσιπλοΐας.
Όμως το πραγματικό όριο δεν ήταν η ταχύτητα – ήταν οι δυνατότητες ανεφοδιασμού και ασφάλειας. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν ταξίδευαν νύχτα (εκτός αν το απαιτούσε η ανάγκη) και απέφευγαν να βρίσκονται ανοιχτά της θάλασσας για πολλές ημέρες χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Έτσι, προτιμούσαν να ταξιδεύουν παράκτια, κάνοντας στάσεις σε φυσικά λιμάνια, νησιά ή καταφύγια.
Ακόμα και με αυτούς τους περιορισμούς όμως, τα ταξίδια τους ήταν εκπληκτικά μακρινά. Ήδη από τον 8ο αιώνα π.Χ., οι Έλληνες της Εύβοιας, της Χαλκίδας και της Ερέτριας ίδρυαν αποικίες στη Σικελία και την Κάτω Ιταλία – χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα τους. Ο μέσος χρόνος για ένα τέτοιο ταξίδι, υπολογίζοντας στάσεις και κακοκαιρίες, μπορεί να ήταν αρκετές εβδομάδες.
Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι έφτασαν ως:
τη Μασσαλία στη Γαλλία (ίδρυση το 600 π.Χ.)
την Ιβηρική χερσόνησο (π.χ. Εμπόριον στην Ισπανία)
τον Εύξεινο Πόντο (με αποικίες όπως η Σινώπη και η Τραπεζούντα)
την Αίγυπτο και ακόμα πιο βαθιά στην Ανατολή, με εμπορικές σχέσεις μέχρι τη Φοινίκη.
Συνολικά, ένας ικανός πλοίαρχος μπορούσε να διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα, ακολουθώντας τις ακτές, σταματώντας σε γνωστά σημεία ανεφοδιασμού και αποφεύγοντας μεγάλα ανοιχτά πελάγη όπως το Λιβυκό Πέλαγος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ηρόδοτος καταγράφει ταξίδι Φωκαέων Ελλήνων μέχρι τις ακτές της Ισπανίας και αναφέρει πως οι Έλληνες της Μασσαλίας διατηρούσαν εμπορικές σχέσεις με λαούς τόσο δυτικά, που δεν αναφέρονται καν με όνομα στα ελληνικά κείμενα.
Άρα ναι: οι αρχαίοι Έλληνες μπορούσαν να ταξιδεύουν σε τεράστιες αποστάσεις για τα δεδομένα της εποχής τους, χάρη στην ικανότητά τους να διαβάζουν τον άνεμο, τη θάλασσα και τα άστρα – αλλά πάντα με μέτρο, σύνεση και προσοχή στη ναυτική τεχνική.
sportime.gr
