Στην Αλβανία ανησυχία για σχέδιο νόμου που σχετίζεται με το δικαίωμα στην πληροφόρηση

Στην Αλβανία ανησυχία  για σχέδιο νόμου που σχετίζεται με το δικαίωμα στην πληροφόρηση

Το αλβανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης δημοσίευσε ένα προτεινόμενο σχέδιο τροποποίησης του νόμου για το δικαίωμα στην πληροφόρηση, προκαλώντας φόβους ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε προβλήματα για τα μέσα ενημέρωσης όταν προσπαθούν να λάβουν πληροφορίες ζωτικής σημασίας για το έργο τους.

Σύμφωνα με την πρόταση που δημοσιεύθηκε για δημόσια διαβούλευση, εισήχθη ένα νέο άρθρο σχετικά με τα λεγόμενα «καταχρηστικά αιτήματα», το οποίο θα έδινε το δικαίωμα σε δημόσιες υπηρεσίες να χαρακτηρίζουν τα αιτήματα παροχής πληροφοριών ως καταχρηστικά και, ως εκ τούτου, να αρνούνται να απαντήσουν σε αυτά.

«Όταν οι αιτήσεις παροχής πληροφοριών είναι σαφώς καταχρηστικές, ιδίως λόγω του επαναλαμβανόμενου χαρακτήρα τους, η δημόσια αρχή μπορεί να αποφασίσει να τερματίσει τη διοικητική διαδικασία χωρίς τελική απόφαση. Το βάρος της απόδειξης του καταχρηστικού χαρακτήρα του αιτήματος ανήκει στη δημόσια αρχή», αναφέρει το σχέδιο νόμου, ενώ προβλέπει ότι το θέμα μπορεί να παραπεμφθεί στον Επίτροπο για το Δικαίωμα στην Πληροφόρηση.

Η έλλειψη ορισμού γύρω από το σε τι ακριβώς θα συνίστανται τα καταχρηστικά αιτήματα έχει ανησυχήσει ορισμένους φορείς των μέσων ενημέρωσης.

Ο ισχύων νόμος της Αλβανίας για το δικαίωμα στην πληροφόρηση συντάχθηκε με διεθνή βοήθεια και ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο το 2014. Η κυβέρνηση έχει υποστηρίξει ότι ο νόμος πρέπει να τροποποιηθεί για να αποφευχθεί το νομικό κενό που θα μπορούσε να προκύψει από τη σύνταξη νέας νομοθεσίας στον τομέα της προστασίας των δεδομένων.

Ωστόσο, η κοινότητα των μέσων ενημέρωσης δεν έχει πειστεί. Η Flutura Kusari από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης δήλωσε στο BIRN ότι οι αλλαγές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω επιδείνωση της πρόσβασης στην πληροφόρηση.

«Δεν υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις ότι κάποιος στην Αλβανία έχει κάνει κατάχρηση του δικαιώματος πρόσβασης στην πληροφόρηση. Τα στοιχεία δείχνουν το αντίθετο», δήλωσε η ίδια.

«Πρόκειται για άλλη μια προσπάθεια να κλείσουν ερμητικά οι δημόσιοι θεσμοί για να καταστεί αδύνατο για τους δημοσιογράφους να θέσουν την κυβέρνηση προ των ευθυνών της», πρόσθεσε ο Kusari.

Η Irena Dule, δικηγόρος της Res Publica, πρόσθεσε ότι το πρόβλημα δεν είναι πώς οι αρχές χειρίζονται τα καταχρηστικά αιτήματα, αλλά πώς δέχονται τα τεκμηριωμένα.
Οι τροποποιήσεις του νόμου προβλέπουν επίσης τη μείωση των προστίμων για τα ιδρύματα που δεν παρέχουν τις ζητούμενες πληροφορίες. Τα πρόστιμα θα μειωθούν κατά δύο τρίτα σε περίπου 420 ευρώ.

Επί του παρόντος, οι δημοσιογράφοι λένε ότι η πρόσβασή τους σε πληροφορίες παρεμποδίζεται από θεσμικά όργανα που τους αγνοούν ή αρνούνται να παραδώσουν δεδομένα. Αυτό επιδεινώνεται από έναν Επίτροπο Δεδομένων που, όπως λένε, ενεργεί αργά και επιβάλλει πολύ λίγα πρόστιμα.

Επιπλέον, στην τελευταία έκθεση της ΕΕ για τη χώρα, η Επιτροπή σημείωσε ότι η Αλβανία δεν σημείωσε «καμία πρόοδο» όσον αφορά την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και δήλωσε ότι «παραμένει σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τα μέσα ενημέρωσης [στην Αλβανία] έχουν άμεση και διαφανή πρόσβαση στα κυβερνητικά θεσμικά όργανα και τις δραστηριότητές τους».

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση επιβεβαίωσε πρόσφατα την απόσυρση της δέσμης μέτρων κατά της δυσφήμισης από το κοινοβούλιο, με μόνη τυπική διαδικασία που πρέπει να ολοκληρωθεί.

Το πακέτο θα έβλεπε όλα τα διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης να υπάγονται στη δικαιοδοσία ενός οργάνου το οποίο θα μπορούσε να επιβάλλει πρόστιμα και να επιβάλλει κυρώσεις σε οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης που θα έλεγε ότι έχει παραβιάσει μια σειρά μάλλον ασαφών κανόνων. Οι ποινές θα επιβάλλονται χωρίς καμία δικαστική εποπτεία.

Εκπρόσωπος της κυβέρνησης διευκρίνισε στη EURACTIV ότι «ο νόμος δεν ήταν στην ημερήσια διάταξη για πάνω από ένα χρόνο, αλλά τώρα θα αποσυρθεί επίσημα».

Το πακέτο αντιτάχθηκε σθεναρά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Επιτροπή της Βενετίας και έναν μακρύ κατάλογο τοπικών και διεθνών οργανώσεων μέσων ενημέρωσης και δικαιωμάτων, οι οποίες το χαρακτήρισαν δρακόντειο και δήλωσαν ότι θα επηρεάσει σημαντικά το τοπίο των μέσων ενημέρωσης της χώρας.

Ψηφίστηκε από τη σοσιαλιστική πλειοψηφία το 2020, αλλά στη συνέχεια ασκήθηκε βέτο από τον τότε πρόεδρο Ilir Meta, ο οποίος το επέστρεψε στους νομοθέτες. Καθόταν στην ημερήσια διάταξη του κοινοβουλίου για πάνω από δύο χρόνια, όπου θα μπορούσε να ψηφιστεί ανά πάσα στιγμή με την κυβερνητική πλειοψηφία, σε μια κατάσταση «Δαμόκλειας Σπάθης» για τα αλβανικά μέσα ενημέρωσης.

Ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Taulant Balla δήλωσε στο BIRN ότι ο νόμος θα αποσυρθεί τώρα επίσημα, καθώς επρόκειτο για διαδικαστική παράλειψη. «Ο νόμος θα αποσυρθεί, ήταν μια διαδικαστική παράλειψη που δεν αποσύρθηκε εγκαίρως», δήλωσε.

Τη Δευτέρα, το γραφείο του εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης έγραψε στο Twitter σχετικά με την απόσυρση του πακέτου.

«Χαίρομαι που η κυβέρνηση της Αλβανίας απέσυρε το αμφιλεγόμενο σχέδιο νόμου για τα μέσα ενημέρωσης, γνωστό ως πακέτο “κατά της δυσφήμισης”, από την ημερήσια διάταξη του κοινοβουλίου. Όλη η νομοθεσία που σχετίζεται με τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να εγγυάται την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της OSCE & άλλα διεθνή πρότυπα».

Όμως, με τις τελευταίες τροποποιήσεις του νόμου για την ελευθερία της πληροφόρησης, θα μπορούσε να έχει χαραχθεί νέα γραμμή μάχης.

euractiv.gr

Σχετικά άρθρα: