Στην πλατεία της Δερβιτσάνης σε τιμητική θέση να μεταφερθεί και η προτομή του Βασιλείου Σαχίνη

 Γράφει

ο Τηλέμαχος Λαχανάς   

(80 χρόνια μετά την άνανδρη δολοφονία του !)

Βασίλης Σαχίνης: Ο Πρώτος αντιφρονούντας που σκοτώθηκε πισώπλατα από συμπατριώτες του, Δροπολίτες και Αργυροκαστρίτες Κομμουνιστές!

Ήταν η περίοδος που καθώς η πλάστιγγα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου έγειρε προς τ’ αριστερά, πολλά από τα «δικά μας» παιδιά που φοιτούσαν στην Ελλάδα, αφού μυήθηκαν την κομμουνιστική ιδεολογία, επέστρεψαν να την εφαρμόσουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, στα χωριά μας. Ίσως να γνώριζαν ότι η ιδιαίτερη πατρίδα τους είχε χαριστεί στην Αλβανία από την Ελλάδα, ίσως και να τους γοήτευσε η δραστηριότητα και το κύρος του πολυμήχανου Ενβέρ, τέθηκαν στην υπηρεσία του, οπότε με ένα αυτόματο στην πλάτη και μια κουμπούρα στη μέση, αμολήθηκαν να εξοντώσουν τα αδέρφια τους, όσους είχαν αντίθετη άποψη. Να εξοντώσουν την άλλη παράταξη, και αυτή γραμματιζούμενη στην Ελλάδα, καθώς αυτή πίστευε ότι έπρεπε να φέρει εις πέραν τον αγώνα που απέτυχε η αυτόνομη Κυβέρνηση.

Ενώ στην Κοινότητά μας δεν έπρεπε να υπήρχαν αριστεροί ή δεξιοί ιδεολόγοι, καθώς ήταν και η περίοδος που βρέθηκε μεταξύ δύο εμφυλίων, εμφύλιος στην Αλβανία και εμφύλιος στην Ελλάδα, αντί οι δυο παρατάξεις να συναλλάσσονταν μεταξύ τους, ελλείψει «θηλυκών μυαλών», πιάστηκαν στα δίχτυα της μη συνδιαλλαγής, που σημαίνει έλλειψη και στρατηγίας. Και επειδή οι «υποτιθέμενοι» αριστεροί συστρατεύτηκαν σώματι και ψυχή με την αριστερά της Αλβανίας, εννοείται και κατ’ υπόδειξη της αριστεράς της Ελλάδας, για  να αναρριχηθούν στο κυβερνητικό βάθρο, έπρεπε να εξοντώσουν την αντίπαλη παράταξη. Οπότε ο πρώτος και επικίνδυνος αντίπαλος ήταν ο επικεφαλής της οργάνωσης ΜΑΒΗ (Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου), ο Βασίλης Σαχίνης, ο οποίος είχε κατορθώσει να εγείρει την πλάστιγγα υπέρ της Ανεξαρτησίας. Ήταν ο πρώτος που εξοντώθηκε με δόλο, καθώς οι επόμενοι εξοντώθηκαν μετά από ανείπωτα βασανιστήρια! 

Τον συνέλαβαν νυχτιάτικα στο Αργυρόκαστρο, στις 17 του Νοέμβρη, αλλά καθώς δεν μπόρεσαν να τον κάμψουν να διαλύσει την ΜΑΒΗ και να δώσει τα ονόματα των συνεργατών του, στις 18 του Νοέμβρη χαράματα το πρωί, τον άφησαν «δήθεν» ελεύθερο, ενώ 50 μέτρα πιο μακριά, πλησίον του τότε σχολείου «Ντρίτα» της πόλης, τον σκότωσαν πισώπλατα! Ξημερώνοντας όμως πληροφορήθηκαν και ήρθαν στο Αργυρόκαστρο κάποια παλικάρια της Δερβιτσάνης, συμμάζεψαν την σωρό του, την μετέφεραν στο χωριό και την ενταφίασαν στο νεκροταφείο του, καθώς από την Δερβιτσάνη κατάγονταν η μητέρα του Βασίλη και στην Δερβιτσάνη είχε περάσει την νεανική του ηλικία. Στην Αλβανία όμως καθιδρύθηκε το καθεστώς δικτατορίας, οπότε κάποιος αθεόφοβος, εννοείται αριστερόφρων, εν καιρώ εξόντωσε κάθε ίχνος του τάφου του!

Ποιος ήταν ο Βασίλης Σαχίνης; Γεννήθηκε το έτος 1894, στην Δούβιανη της Κάτω Δρόπολης. Αφού τελείωσε το Δημοτικό σχολείο στο χωριό του, καθώς ο πατέρας του εργάζονταν στην Κωνσταντινούπολη, πήγε κοντά του και συνέχισε με επιτυχία την Ρομβέρτιο σχολή, στην οποία εκτός των οικονομικών που αρίστευσε, είχε μάθει και ξένες γλώσσες.

Το 1913, εξαιτίας των Βαλκανικών Πολέμων και των γεγονότων της εποχής, η οικογένεια επέστρεψε στο χωριό, με την ελπίδα ότι θα επέστρεφε ξανά στην Κωνσταντινούπολη, ώστε ο Βασίλης να συνέχιζε και περαιτέρω σπουδές. Αλλά ο Βορειοηπειρωτικός Αγώνας του 1914 και ο κίνδυνος παραχώρησης της Β. Ηπείρου στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος, μαζί και ο κίνδυνος έκρηξης του Πρώτου Παγκόσμιου Πόλεμου, ανάγκασαν τον Βασίλη να παραμείνει οριστικά στην πατρίδα. Οπότε στην διάρκεια του Β. Ηπειρωτικού αγώνα προσλήφθηκε ως ειδικός γραμματέας της αυτόνομης κυβέρνησης και ως διερμηνέας του αείμνηστου προέδρου, Γ. Ζωγράφου. Μετά την διάλυση της αυτονομίας με δόλο, δόλος που υποτίθεται ήταν και η απελευθέρωση των περιοχών μας από τον ελληνικό στρατό, ο Σαχίνης διορίστηκε δάσκαλος στο Αργυρόκαστρο, μέχρι το 1916 που εισέβαλαν οι Ιταλοί, οι οποίοι ως επικίνδυνο στοιχείο τον έπαψαν, οπότε αναγκάστηκε να ανοίξει, επίσης στο Αργυρόκαστρο, μεταφραστικό γραφείο.

Μετά την αποχώρηση των Ιταλών και την οριστική παραχώρηση της Βορείου Ηπείρου στο αλβανικό κράτος, ο Βασίλης ασχολήθηκε με χρηματιστηριακές εργασίες, ενώ συνεργαζόμενος με την εθνική τράπεζα της Ελλάδας, με Ιταλικές τράπεζες και τράπεζες άλλων χωρών, άνοιξε στο Αργυρόκαστρο  ιδιωτική τράπεζα. Παράλληλα ως θερμός και φανατικός πατριώτης, προσηλωμένος στην ελληνική ιδέα, αναδείχτηκε ως φυσικός ηγέτης του ελληνικού πληθυσμού, για τον νομό Αργυροκάστρου, αφετηρία που αρχίζει επίσημα και την δραστηριότητα για την προάσπιση των μειονοτικών δικαιωμάτων! Όταν το 1929 η αλβανική κυβέρνηση δημιούργησε το εκκλησιαστικό ζήτημα και την απόσχιση της αλβανικής ορθόδοξης εκκλησίας από το Πατριαρχείο, επειδή ο Σαχίνης οργάνωσε και καθοδήγησε τον αγώνα διαμαρτυρίας, συνελήφθη και φυλακίστηκε στις φυλακές των Τιράνων, μέχρι το 1930. Το 1933, όταν η κυβέρνηση Ζώγκου επεδίωξε το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων στην Β. Ήπειρο, ο Βασίλης επικεφαλής του αγώνα, ίδρυσε στο Αργυρόκαστρο την «Νέα Φιλική Εταιρία», η οποία διαμέσου υπομνήματος του ελληνικού πληθυσμού προς τα «Ενωμένα Έθνη» και διαμέσου των σχολικών απεργιών, ανάγκασε την αλβανική κυβέρνηση να αναγνωρίσει μερικά από τα δικαιώματα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού.

Συνελήφθη ξανά και εκτοπίστηκε στην Λέζια της βορείου Αλβανίας, με σκοπό να απομονωθεί από τα πατρώα εδάφη, αν και αυτός δεν παύει να αγωνίζεται. Στέλνει υπομνήματα και διαμαρτυρίες στον Ζώγκου και τον υπουργό εσωτερικών, τον διαβόητο Μουσά Γιούγκα! Το 1935, κατόπιν παρέμβασης των Ε. Εθνών, έληξε και ο σχολικός αγώνας, υπέρ των αιτημάτων του Β. Ηπειρωτικού ελληνισμού, αν και τα δεινά δεν είχαν τελειώσει. Όταν οι λεγεώνες του Μουσολίνι κατέλαβαν την Αλβανία, τον Απρίλη του 1939 ο Βασίλης, όχι μόνο παρακολουθούσε τις κινήσεις των Ιταλικών στρατευμάτων και σύλλεγε πληροφορίες για τις προθέσεις και τα σχέδιά τους, αλλά παρά τον κίνδυνο τις διαβίβαζε στο ελληνικό προξενείο στο Αργυρόκαστρο.

Στις 27 του Οκτώβρη του 1940, παραμονές της Ιταλικής επίθεσης εναντίον της Ελλάδας, συλλαμβάνεται από τους Ιταλούς και εκτοπίζεται στην Ιταλία, όπου παρέμεινε καθ’ όλη την διάρκεια του πολέμου. Όταν αφέθηκε ελεύθερος, επέστρεψε μεν στο Αργυρόκαστρο, αλλά καθώς η τροπή που είχαν πάρει τα γεγονότα με την γερμανική κατοχή και η εμφάνιση του αλβανικού ΕΑΜ δεν επέφεραν ούτε την διάλυση της Αλβανίας, ούτε την απόσχιση της Β. Ηπείρου από την Αλβανία, πικράθηκε πολύ! Τι έμενε να πράξει; Άρχισε εκστρατεία διαφώτισης του ελληνικού πληθυσμού για την μη συμμετοχή του στο πλευρό του αλβανικού ΕΑΜ, καθώς πίστευε ότι η καταστροφή θα ήταν ολέθρια. Παράλληλα ως αρχηγός της ΜΑΒΗ (Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου), διακήρυττε από τον Φεβρουάριο του 1943, ότι για την σωτηρία της Β. Ηπείρου ο μόνος δρόμος ήταν η συνεργασία με τις δυνάμεις του ελληνικού κυβερνητικού στρατοπέδου. Αιτία να τεθεί υπό παρακολούθηση όλο το «μοιραίο» έτος του 1943, όχι μόνο από τις δύο Αλβανικές παρατάξεις, αλλά  και της δικής μας αριστεράς στο Αλβανικό ΕΑΜ, καθώς επιδίδονταν με ζήλο για την εξόντωση του αγωνιζόμενου ελληνικού στοιχείου, καίγοντας σπίτια, σκοτώνοντας αθώους και αρπάζοντας τις περιουσίες τους! Χαρακτηριστική είναι η στάση του, όταν στις 2 Αυγούστου του 1943 οι αλβανοί έκαψαν την ηρωική Γλύνα και σκότωσαν με τον πιο άνανδρο τρόπο τους γλυνιώτες, στην «Νύφη» της Βραχογοραντζής! Κινείται δραστήρια στο Αργυρόκαστρο και σχηματίζει επιτροπή περίθαλψης των οικογενειών των σκοτωμένων, διαμαρτύρεται στις ιταλικές αρχές για την ανοχή τους προς το μακάβριο έγκλημα των Αλβανών, και ενθαρρύνει τον τρομοκρατημένο πληθυσμό.

Τέλος λαμβάνοντας υπόψη και ότι ειπώθηκε στο πρώτο μέρος του άρθρου, θεωρώ χρέος μας να τιμήσουμε τη μνήμη αυτού του παραγκωνισμένου εθνομάρτυρα, καθώς αν ο αγώνας του για την περίοδο δικτατορίας στην Αλβανία ήταν ασύμμετρος, εκτός του ότι για την πλειοψηφία της Κοινότητας ήταν θεμιτός, σήμερα που η Αλβανία εκδημοκρατίστηκε, όπως διατηρεί αποθέματα σεβασμού για την συμμετοχή μας στον αγώνα του Ε. Α. Μετώπου της, διατηρεί και αποθέματα σεβασμού για τον αγώνα που εκπροσωπούσε ο Βασίλης Σαχίνης. Επιβεβαίωση η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού της Αλβανίας Έντι Ράμα, ο οποίος τοποθέτησε και υποκλίθηκε στην προτομή του άλλοτε πρωθυπουργού της Ελλάδας στην πλατεία της Δερβιτσάνης, πλατεία που ονομάστηκε Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει αντίθετη άποψη για την μνημόνευση των κληρονόμων της παράταξης που εκπροσωπούσε ο Βασίλης Σαχίνης! Οπότε αν η εκπροσωπούσα ηγεσία της Δρόπολης αποφασίσει και μεταφέρει την προτομή του Βασίλη Σαχίνη στην πλατεία του χωριού σε τιμητική θέση θα είναι μεγάλη τιμή για όλη την Κοινότητα! Θα το πράξει όμως;  Θα το πράξει αν το διεκδικήσουν η Δερβιτσάνη και η Δούβιανη, οι συνταξιούχοι και οι εν ενεργεία δάσκαλοι, αν το αποφασίσει η ηγετική εκπροσώπηση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και της τοπικής αυτοδιοίκησης!

Όσο για τον εθνομάρτυρα, γιατί τον θεωρώ παραγκωνισμένο, έχω υπόψη μου τον αφανή τάφο του στο έμπα της εκκλησίας του νεκροταφείου Δερβιτσάνης, όπου μέχρι αργά ποδοπατούνταν από αυτούς που εισέρχονταν στην εκκλησία. Και όταν με πρωτοβουλία του γνωστού Δερβιτσανιώτη δημοσιογράφου και συγγραφέα Γιώργου Μύτιλη, βρέθηκαν κάποια χρήματα και φιλοτεχνήθηκε η προτομή του, ενώ θα έπρεπε να κατείχε εξέχουσα θέση στην πλατεία της Δερβιτσάνης, όπως έγινε αναφορά πιο πάνω, το γεγονός δεν λήφθηκε καν υπόψη. Οπότε ο Γιώργος, ο οποίος με δυσκολία ανακάλυψε τον πραγματικό τάφο του Εθνομάρτυρα, αφού περισύλλεξε τα οστά του και τα τοποθέτησε σε επιφανή τάφο, ανύψωσε και την προτομή του, έξω από το προαύλιο της εκκλησίας του χωριού.

Μετά από 33 χρόνια εκδημοκρατισμού όμως, πρέπει να διεκδικήσουμε και την αναθεώρηση της ιστορίας μας, αρχικά από την Ελλάδα που μας χρωστάει πολλά, αλλά και την Αλβανία όπου μας θεωρεί απόγονους κολίγων. Αναθεώρηση μεν, αλλά αμερόληπτα, καθώς από «έλλειψη συνδιαλλαγής» την περίοδο που έγινε λόγος π.χ. ευθύνονταν και οι δυο παρατάξεις! Αν η αμεροληψία για εκείνους που έγραψαν την ιστορία της κάθε περιόδου ήταν άγνωστη «φιλοσοφία», εννοείται παραγκωνίστηκε ή διαστρεβλώθηκε και ο αγώνας των προπάππων μας, αν και πέραν της πρωτοβουλίας, χρειάζεται και επιστημονική βοήθεια! Αλλά πέραν της «αναθεώρησης της ιστορίας», το να μνημονεύσουμε τους επιφανείς αγωνιστές μας δικαιούνται και οι δυο παρατάξεις, εξαίρεση αυτών που είχαν στιγματιστεί για εγκλήματα εις βάρος των αντιπάλων.

Μνημονεύσεις που πρέπει να σεβαστούν και οι συμπατριώτες μας Αλβανοί, καθώς αποδεικνύουν ότι ποτέ δεν ήμασταν απόγονοι κολίγων! Σαν συμπέρασμα με τις μνημονεύσεις οφείλουμε να συμφιλιωθούμε, καθώς η αναθεώρηση της ιστορίας και το να μονιάσουμε, δεν κερδίζονται με το «διαίρει και βασίλευε»! Αν όχι σημαίνει ότι Αλβανοί με το δίκιο τους να μας θεωρούν απόγονους κολίγων, ενώ οι Έλληνες αλλοδαπούς ή Αλβανούς!

Αιωνία η μνήμη του Εθνομάρτυρα Βασίλη Σαχίνη!