Γράφει
ο Νίκος Λύτης
Μια προφητεία του Αγίου Κοσμά επαληθεύεται στο χώρο της Βορείου Ηπείρου
Από μικρό παιδί, ακόμα θυμάμαι πως άκουγα απ’ τις γιαγιάδες και παππούδες μας πιο πολύ, καθώς κι απ’ τους άλλους ενήλικους λιγότερο, να λένε: «Μα τον Άγιο!», «Του Αγίου!», «Θα γίνει του Αγίου!», «Βοήθα μας, Άγιέ μας!» κτλ. Και αυτός ο Άγιος, ο τόσο βαθιά ριζωμένος στην ψυχή και συνείδηση αυτών των ανθρώπων που τόσο τον λάτρευαν και πίστευαν στα λεγόμενό του και έλπιζαν στις δύσκολες ώρες στη βοήθεια του, δεν ήταν άλλος, παρά ο Άγιος Κοσμάς, ο Άγιος της Βορείου Ηπείρου. Και μπορούμε να τον ονομάσουμε έτσι, γιατί ο πατερ-Κοσμάς επισκέφτηκε στις πιο δύσκολες ώρες αυτό το χώρο, τον περπάτησε πιθαμή την σπιθαμή, έκλαψε τα χάλια μ’ αυτούς τους ταλαιπωρημένους ανθρώπους, τους έδωσε συμβουλές και κουράγιο και στο τέλος θυσίασε ακόμη και την ίδια του τη ζωή.
Ο Άγιος Κοσμάς έρχεται στο χώρο μας, καθώς και στην κεντρική και νότια Αλβανία όπου και οι Αλβανοί χριστιανοί και μωαμεθανοί τον εκτιμούσαν και τον σέβονταν πολύ, καθώς άκουγαν τις συμβουλές του και τον ονόμαζαν Τσιομπάν-Μπαμπά (στα Ελληνικά: πατέρα-ποιμενάρχη).
Σε μία περίπτωση, κατά την επίσκεψή του στο Τεπελένι, λίγες μέρες πριν απαγχονιστεί, γνωρίζει και τον μωαμεθανό Αλή Τεπελενλή. Κατά τον χρόνο που ο πατρο-Κοσμάς κήρυττε στο λαό του Τεπελενίου και των γύρω χωριών, μπροστά σε χριστιανούς και μωαμεθανούς, Αλβανούς και Τούρκους, οι Εβραίοι και Κοτζαμπάσηδες πηγαίνουν να τον πιάσουν. Στη διάρκεια που κατεδίωκαν τον Άγιο, εκείνος φεύγοντας, βλέπει κάποια πόρτα ανοιχτή και μία γυναίκα που του κάνει νόημα να μπει σ’ αυτό το σπίτι. Εκεί κρύβεται ο Άγιος κι αυτή η γυναίκα, που τον έκρυψε, ξεγελά αυτούς που τον κατεδίωκαν, λέγοντάς τους: «Τρέξτε, παρακάτω θα τον βρείτε!». Το βράδυ γυρίζει σ’ αυτό το σπίτι και ο Αλή Τεπελενλής, που ήταν αρχηγός συμμορίας και δειπνούν μαζί. Ήταν το σπίτι του Αλή και η γυναίκα που τον έκρυψε η μάνα του Αλή, η γνωστή απ’ όλους μας Χάνκω. Στο δείπνο πάνω, κατά την κουβέντα τους, ο Αλή ρωτά τον Άγιο και ο Άγιος του δίνει την προφητική απάντησή του, όπως θα δούμε πιο κάτω:
«Θα γίνεις μεγάλος ηγεμόνας. Θα πάρεις το τάχτι του Μπερατιού του Κουρτ Πασά, την Πρεμετή, το Δέλβινο, το Γαρδίκι. Θα κυριεύσεις την Αρβανιτιά, τα Γιάννενα, την Πρέβεζα, Πάργα και Σούλι. Θ’ αφήσεις μεγάλο όνομα στην Οικουμένη. Να θυμάσαι, όμως, πάντοτε τους χριστιανούς και να τους προστατεύεις, αν θέλεις να μείνει η εξουσία στους διαδόχους σου. Αλλιώτικα θα πας και στην Πόλη με κόκκινα γένια. Αυτή είναι η θέληση της Θείας Πρόνοιας».
Άλλοι συγγραφείς τοποθετούν αυτά τα προφητικά λόγια ότι ο πάτερ Κοσμάς τα είπε προς τον νεαρό Αλί που τον παρακολουθούσε στην ομιλία του έξω, όταν έφτασε στο Τεπελένι. Όπως είναι γνωστό απ’ όλους μας η προφητεία αυτή προς τον Αλί εκπληρώθηκε απόλυτα. Το κομμένο κεφάλι με τ’ άσπρα γένια του γέρου Αλί, που τον σκότωσαν στο νησί των Ιωαννίνων, σ’ ένα σινί και κατακόκκινα τα γένια απ’ το αίμα, το στείλαν στο Σουλτάνο, στην Υψηλή Πύλη, στην Κωνσταντινούπολη.
Μετά τον απαγχονισμό του πατρο-Κοσμά, πρώτη δουλειά του Αλί Πασά, για τον οποίο ο Άγιος είχε προβλέψει το μέλλον του, ήταν να κατατρέξει τους δήμιους και πολλούς απ’ αυτούς θανατώνει. Μετά προτρέπει τους Χριστιανούς της περιοχής που θανατώθηκε και ενταφιάστηκε ο Άγιος ν’ ανοικοδομήσουν Μοναστήρι στ’ όνομα των Αγίων Πάντων και του Αγίου Κοσμά. Εκτός αυτού, του κάνει κι άλλες τιμές, μέχρι τελετές και λιτανείες στην πόλη των Ιωαννίνων.
Και ο Κουρτ-Πασάς του Μπερατίου στην πρώτη φάση συγκινείται απ’ τα λόγια του πατρο-Κοσμά και μάλιστα του χαρίζει κι ένα φορητό άμβωνα, αν και αυτός είναι Μωαμεθανός. Στη δεύτερη φάση με τη δωροδοκία των Εβραίων, Βενετών, Τσιφλικάδων με το χρυσάφι και ψεύτικες κατηγορίες, του αλλάζουν τη γνώμη του Κουρτ-Πασά και απαγχονίζουν τον πατερ – Κοσμά. Αλλά μετά το φόνο ο Κουρτ – Πασάς μεταμελεί ή φοβούμενος τη θεία δικαιοσύνη για τον άδικο θάνατο του πατερ-Κοσμά, και αφήνει ελεύθερους τους βοηθούς του.
Στα τέλη του έτους 1964 αρχές του 1965, στην πρώτη μου επίσκεψη στη Μονή του Αγίου Κοσμά στο Κολικόντασι νομού Φίερι στα βιβλία που φυλάσσονταν εκεί στα ελληνικά και αλβανικά διαπίστωσα και τα παρακάτω:
Σε αλβανικό βιβλίο διάβασα πως πολλοί άνθρωποι, μάλιστα μωαμεθανικής θρησκείας, Αλβανοί και Τούρκοι, καθώς και Τούρκος αξιωματικός απ’ την πόλη της Καβάγια εμπιστεύονταν τον πατερ- Κοσμά για διάφορα προβλήματά του υγείας. Αυτό βεβαιώνει ότι ο πατρο-Κοσμάς ήταν και καλός γνώστης και πρακτικός γιατρός για διάφορα προβλήματα υγείας.
Αυτός ο Τούρκος αξιωματικός, αφού γιατρεύτηκε μετά τις συμβουλές του πατερ-Κοσμά, σ’ άλλη επίσκεψή του στο χώρο μας τον συναντά, τον ευχαριστεί και του προσφέρει πολλά δώρα και τη μεγάλη ευγνωμοσύνη του. Μετά απ’ αυτά τα παραδείγματα γίνεται πλέον αντιληπτό τι εκτίμηση έτρεφαν προς τον πατρο-Κοσμά όχι μόνον οι χριστιανοί, αλλά και οι μωαμεθανοί, Αλβανοί και Τούρκοι και μάλιστα σε υψηλές θέσεις.
Ο πατρο-Κοσμάς επισκέφτηκε την κεντρική, νότιο Αλβανία και Βόρειο Ήπειρο, για να τονίσει το ηθικό των Χριστιανών να φυλάξουν την πίστη τους έναντι του κινδύνου του εξισλαμισμού, καθώς και να διαφυλάξουν την γλώσσα τους όχι μόνον με τη διαφύλαξη των υπαρχόντων σχολείων, αλλά και το άνοιγμα νέων σχολείων. Γιατί με τη μόρφωση οι νέοι θ’ αποκτήσουν Εθνική Συνείδηση και θα προετοιμαστεί το γένος ν’ αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό και να έρθει το ποθούμενο.
Σύμφωνα με μερικούς μελετητές και βιογράφους ο πατρο-Κοσμάς επισκέφτηκε τα μέρη μας στην Γ’ Περιοδεία κατά τα έτη 1775-1777 με εγκριτική άδεια του Πατριάρχου Σωφρονίου του Β’. Επισκέφτηκε εκτός από μέρη που ανήκαν στον ελλαδικό χώρο και τα μέρη μας, όπως: Γράμμο, Σέλτσα, Κορυτσά, Μοσχόπολη, Δέλβινο, Συρακάτες, Δρυμάδες, Τεπελένι, Χειμάρρα, Αργυρόκαστρο, Δρόβιανη, Δίβρη, Σενίτσα, Κονίσπολη, Μουζίνα, Λιμπόχοβο, Μεσοπόταμο. Και ξανά: Αγίους Σαράντα, Χειμάρρα, Νίβιτσα, Άγιο Βασίλειο, Πικέρνι, Κηπαρό, Βούνο, Παλέρμο, Δρυμάδες, Παλάσα, Δουκάτες, Κάνινα, Αυλώνα Παλαιά Άρτα, Βεράτιο, Καβάγια, Κορυτσά. Και ξανά: Πρεμετή, Τεπελένι, Δίβρη, Σέλτσα, Πόγραδετς, Κορυτσά. Και ξανά: Δρόβιανη, Δέλβινο, Μουζίνα, Χάλιου, Κρόγγους, Σενίτσα, Λέκλη, Ερίντη, Κάργιανη, Τεπελένι, Μουζίνα, Χειμάρρα, Βεράτιο. Και στο Κολικόντασι είναι ο τελευταίος και μοιραίος σταθμός της ζωής του. Ενώ σύμφωνα με τα δεδομένα που έχει συγκεντρώσει στο βιβλίο του «Κοσμάς ο Αιτωλός» -Ιωάννινα 1980, ο κ. Γιώργος Βρέλλης, γράφει:
«Στην Γ’ Περιοδεία (1774-1777) εκτός από μέρη στον ελλαδικό χώρο, επισκέφτηκε και το χώρο μας, όπως την Κορυτσά, Μοσχόπολη, Δέλβινο, Χειμάρρα, Αργυρόκαστρο, Τεπελένι, Κονίσπολη, Λιμπόχοβο. Και στη συνέχεια γράφει ακολουθεί την Εγνατία οδό. Και μετά από επίσκεψη στα νησιά του Ιονίου Πελάγους, καταλήγει στους Αγίους Σαράντα.»
Σ’ αυτές τις επισκέψεις στο χώρο μας, στον γειτονικό ελλαδικό χώρο και σε γειτονικές χώρες, όπως Αλβανία, Σκόπια, διακήρυξε τις ιστορικές του Προφητείες και τις αλάνθαστες διδαχές του. Γι’ αυτές που ακόμα στο χώρο μας ορκίζονται οι άνθρωποι, «Μα τον Άγιο ή πιστεύουν «Θα γίνει του Άγιου» είτε λένε πως «Έγινε του Άγιου».
Αυτή η μεγάλη εμπιστοσύνη κερδίθηκε και παραμένει ζωντανή ακόμη σήμερα μετά από σχεδόν 220 χρόνια απ’ το θάνατό του, χάρις στην προφητική τους επαλήθευση και εκπλήρωση. Μία τέτοια επαλήθευση της προφητείας του Αγίου είναι και η παρακάτω Αρ. 89 σελ. 348 στο βιβλίο του επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτη -Αθήναι 1991, όπου λέγει τα εξής:
«Θα ερθεί καιρός που μια γυναίκα θα διώχνει δέκα Τούρκους με τη ρόκα». Αυτή η προφητεία επαληθεύεται στο χωριό Καλογοραντζή της Κάτω Δερόπολης νομού Αργυροκάστρου. Είναι αλήθεια ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός όπου οι κάτοικοι του χωριού το διαφύλαξαν στη μνήμη τους και το μολογούν.
Από μικρό παιδί ακόμα έχω ακούσει για την «Τρύπα της Μπάμπως» στο Κοκκινόσκεμπο (τοπωνυμία) που πήρε το όνομα από κάποια μπάμπω (γυναίκα). Και να πώς φύλαξαν οι κάτοικοι του χωριού αυτό το ιστορικό γεγονός που δεν είναι τίποτε άλλο όπως θα το διαπιστώσετε και μόνοι σας από την Προφητεία Α-89 του Αγίου Κοσμά.
Στον καιρό της τουρκοκρατίας ζούσε κάποια γριά του χωριού μας που το όνομά της έχει ξεχαστεί και πέρασε στην ιστορία με το όνομα «Μπάμπω». Ήταν μοναχή κι απροστάτευτη, γιατί δεν είχε κανέναν που να την υποστηρίξει και να την προστατεύσει από τους μεγάλους κινδύνους εκείνης της εποχής. Ήταν πολύ κακοί καιροί που ο Τούρκος κατακτητής καταπίεζε βάναυσα το ραγιά. Του άρπαζε το καθετί που είχε, γεωργική παραγωγή, ζώα, παιδιά που τα έκανε γενίτσαρους, του άλλαζε την πίστη, τον ατιμούσε κι εβίαζε, τον έβγαζε έξω κι από το σπίτι, του έπαιρνε τα χωράφια, κτλ. Και που μετριούνται όλα τα κακά εκείνης της εποχής, εάν δεν τα έχεις ζήσει μόνος σου κι από κοντά. Σ’ αυτή τη μεγάλη λαίλαπα εκείνης της μαύρης περιόδου της Τουρκοκρατίας κι αφού έχασε όλους τους ακριβούς της ανθρώπους, αυτή η αδούλωτη κι απροστάτευτη κυρία αποφάσισε να μετακινηθεί στη σημερινή ονομαζόμενη «Τρύπα της Μπάμπως». Αυτή η τρύπα είναι μία σπηλιά σ’ ένα ζωνάρι που βρίσκεται στα 3/4 του απόκρημνου βράχου που έχει ύψος γύρω στα 250-300 μ. και χρώμα κόκκινο που του έδωσε και τ’ όνομα Κοκκινόσκεμπο.
Για να περάσεις να πας εκεί, είναι πάρα πολύ δύσκολο. Όταν ήμασταν μικρά παιδιά, δεν μπορούσαμε να πάμε εκεί, παρά μόνο μερικά πολύ τολμηρά παιδιά και μερικοί βοσκοί του χωριού. Αλλά, άμα έφτανες στην τρύπα του σπηλαίου, που είχε μία μικρή, πολύ μικρή είσοδο, στα ενδότερα ήταν ευρύχωρη και μπορούσες να ζήσεις εκεί άνετα και ασφαλής.
Για να πας σ’ αυτή τη σπηλιά, υπήρχε ένας και μόνον δρόμος πάρα πολύ στενός που η παραμικρή απροσεξία σου κόστιζε τη ζωή. Γιατί θα έπεφτες στο χάος του γκρεμού απ’ τα ύψη του Κοκκινόσκεμπου. Εκτός απ’ αυτό το στενό ζωνάρι, δεν υπήρχε άλλη διάβαση για να πας εκεί. Η διάβαση ήταν μοναδική και από μία και μόνον κατεύθυνση. Η γριά αυτή πήρε όλα τα αναγκαία πράγματα απ’ το σπίτι της, ρούχα, αγγειά για να μαγειρέψει, ακόμα και τη ρόκα της να γνέθει το μαλλί που είχε, καθώς και τα λίγα τρόφιμά της και τα μετέφερε εκεί λίγα-λίγα.
Αφού μετέφερε όλα τ’ αναγκαία πράγματα της επιβίωσης, εγκαταστάθηκε κα μόνη της εκεί, αυτή η τολμηρή κι ατρόμητη Δροπολίτισσα, αυτόνομη κι ανεξάρτητη και μακριά απ’ τον δυνάστη που δεν τον άντεχε πλέον. Την ημέρα, όταν ήταν καλός καιρός, έβγαινε απ’ τη σπηλιά και μάζευε τριγύρω στο βουνό άγρια λάχανα, άγρια φρούτα και ξύλα για τη φωτιά, να μαγειρεύει και ζεσταίνεται.
Έτσι ζούσε μόνη της ελεύθερη κι ανεξάρτητη για κάμποσο καιρό. Το μάθαν, όμως, οι Τούρκοι κατακτητές και θέλαν να παν να ελέγξουν το μέρος αυτό και να συλλάβουν αυτή την τόσο τολμηρή κυρία. Κι έτσι έγινε. Ξεκίνησαν γι’ αυτή την αποστολή ούτε ένας ούτε δύο, μα δέκα (10) νιζάμηδες, γιατί γνώριζαν τη δυσκολία του δύσβατου τοπίου. Η γριά μέσα στη σπηλιά κάθονταν ξέγνοιαστη στη μοναξιά της, όταν άκουσε τις πέτρες να τρίζουν έξω κι άλλες να πέφτουν στο γκρεμό, μονομιάς πετάγεται όρθια και με τη ρόκα στο χέρι, όπως έγνεθε, βγαίνει στην είσοδο της σπηλιάς.
Και τι να δει, μια σειρά από Τούρκους με τα γιαταγάνια στη μέση σβαρίζονταν στο ζωνάρι του βουνού για να φτάσουν εκεί. Ο μόνος τρόπος για να πας είναι να περπατάς σαν τετράποδο ζώο.
Καταζαλισμένοι οι Τούρκοι απ’ το ύψος του γκρεμού και το τι τους περίμενε απ’ το παραμικρό λάθος, έμπηγαν τα νύχια στο έδαφος και προσπαθούσαν να κρατηθούν απ’ τις πέτρες και τ’ άγρια φυτά τριγύρω.
Η γριά, μόλις τους είδε, άναψε από οργή κι ανεμίζοντας τη ρόκα της άρχισε να φωνάζει σαν πληγωμένο θηρίο λέγοντάς τους:
«Πίσω παλιότουρκοι κι εδώ με βρήκατε! Πίσω, τσακιστείτε, γιατί με τη ρόκα μου σας έριξα κάτω από το Κοκκινόσκεμπο και σας έκανα κομμάτια».
Οι Τούρκοι αδύναμοι ν’ αντιδράσουν μ’ ο,τιδήποτε χάριν του γκρεμού, σβαρίζονταν κατατρομαγμένοι σαν ερπετά με δυσκολία γύρισαν πίσω και το βάλαν στα πόδια όταν βγήκαν απ’ το δύσκολο αυτό ζωνάρι του Κοκκινόσκεμπου.
Αυτή η ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο παρά ακριβώς η Προφητεία. Έτσι κι αυτή η Προφητεία επαληθεύτηκε ακέραια και με ακρίβεια στο χωριό Καλογοραντζή. Το μέρος όπου κρυβόταν αυτή η γυναίκα πήρε τ’ όνομα «Τρύπα της Μπάμπως» στο Κοκκινόσκεμπο, για να θυμίζει τη γενναία αυτή πράξη στους αιώνες και τη μεγάλη αλήθεια αυτής της Προφητείας του Αγίου Κοσμά, του Αγίου της Βορείου Ηπείρου.
Από το «Λαϊκό Βήμα», Πέμπτη Μαϊου 1998
Κάθε είδος άμεσης δραστηριοποίησης των στρατιωτών της χώρας του στην Ουκρανία απέκλεισε σε συνέντευξή του…
Χρυσό περιδέραιο με το "Ηράκλειον άμμα" ή κόμπο του Ηρακλή. Βρέθηκε στην δωρική αποικία Χερσόνησο…
«Μαζί με την Αλβανία, η οποία είναι μια φιλική συμμαχική χώρα στο ΝΑΤΟ, αλλά και…
Νίκη ΜΠΑΚΟΥΛΗ Η Κυριακή του Πάσχα λέγεται και Λαμπρή, όπως και Πάσχα, Ημέρα της Ανάστασης η Μία…
Μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για την κατασκευή ενός ιδιαίτερα σημαντικού…
Στην 5η σύνοδο του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης του Κοσσυφοπεδίου Πρίζρεν το 2024, το μέλος…