Μιχάλης Χαρ. Μάνος – ο λόγιος, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής για δίκαια και δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών
ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ
Ο Μιχάλης Μάνος γεννήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1910 στο χωριό Δερβιτσάνη και πέθανε στη Νέα Υόρκη στις 18 Νοεμβρίου 1973. Αφού τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του, φοίτησε σε Γυμνάσιο της Πάτρας και πήρε το πτυχίο του Δασκάλου από την Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία των Ιωαννίνων.
Εργάστηκε ως υπάλληλος στο τραπεζικό γραφείο του Βασίλη Σαχίνη στο Αργυρόκαστρο και ως δάσκαλος στο Ελληνικό Δημοτικό σχολείο του χωριού του και άλλων χωριών της Δρόπολης. Πήρε ενεργό μέρος στον αγώνα των Βορειοηπειρωτών κατά τα έτη 1934 και 1935 εναντίον της Αλβανικής κυβέρνησης του βασιλέα Αχμέτ Ζώγκου που ήθελε να καταργήσει το δικαίωμα και το προνόμιο που είχαν από την εποχή της Τουρκοκρατίας οι Ελληνικές Κοινότητες της Βορείου Ηπείρου να διδάσκονται όλα τα μαθήματα όλων των τάξεων του Δημοτικού τους σχολείου τη μητρική τους Ελληνική γλώσσα.
Ο ειρηνικός αυτός αγώνας σιγά-σιγά πήρε ένταση και η Ελληνική Μειονότητα κατέφυγε στην Κοινωνία των Εθνών και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Οι Διεθνείς αυτοί Οργανισμοί υποχρέωσαν την Αλβανική Κυβέρνηση να σεβαστεί τα δικαιώματα της Ελληνικής Μειονότητας. Από το 1935 επαναλειτούργησαν τα Δημοτικά Σχολεία, τα οποία επί δύο χρόνια έμειναν κλειστά, γιατί οι Βορειοηπειρώτες δεν έστελναν τα παιδιά τους σ’ αυτά, αδιαφορώντας και αψηφώντας τις πιέσεις και τους διωγμούς που ασκούσε εναντίον τους η Αλβανική Κυβέρνηση, γιατί ήταν αγώνας Εθνικής επιβίωσης.
Ένας από τους δειχθέντες δασκάλους, προέδρους κοινοτήτων και βορειοηπειρωτικές προσωπικότητες, ήταν και ο Μιχάλης Μάνος, ο οποίος εκτοπίστηκε στο Αλέσιο (Λιούσνια) κωμόπολη της Αλβανίας.
Το 1943, μαζί και με άλλους Δροπολίτες, καταφεύγει στα Ιωάννινα. Εκεί, μαζί με τον Ε. Φακατσέλη, εκδίδει το 1952 το λαμπρό περιοδικό «Ηπειρωτική Εστία», του οποίου η έκδοση συνεχίζεται από τον Δημοσθένη Γ. Κόκινον. Το 1956 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου και απέθανε το 1973.
Ο Μιχάλης Χαρ. Μάνος έγραψε πολλά άρθρα, μελέτες και ποιήματα σε εφημερίδες και περιοδικά, και τύπωσε σε βιβλίο περιγραφές με τον τίτλο «Νοεροί περίπατοι στην Ελλάδα». Το 1955 κυκλοφόρησε στα Γιάννενα την «Ηπειρωτική Ανθολογία» με ποιήματα και διηγήματα Ηπειρωτών λογοτεχνών.
Π.Β.
Από το Λεύκωμα Β’, Η ΔΡΟΠΟΛΙΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ, έκδοση της Ενώσεως Δροπολιτών «Ο ΔΡΙΝΟΣ», Αθήναι 1980)
