«Ήμουν νιος και γέρασα» κι ο δρόμος του Πωγωνίου ακόμα στο κακό του χάλι  

Του Αλκιβιάδη ΝΤΑΛΕ

(Η Οδύσσεια ενός δρόμου και το δόλωμα των προεκλογικών υποσχέσεων)

Λίγη ιστορία:

Η ιδέα κατασκευής του δρόμου του Πωγωνίου έχει απαρχές τη δεκαετία του 1930, όταν τον οραματίστηκε ο τότε πρόκριτος της περιοχής, Δημοσθένης Χατζόλος. Κύλισαν από τότε αρκετά χρόνια, μέχρι το 1959 όταν τα παιδιά του Πωγωνίου, γονείς και παππούδες μας, με κασμά και φτυάρι, με βαριά, μπαρομίνα κι άλλα σύνεργα, έσπασαν τους βράχους του φαραγγιού της Σέλτσης και ο δρόμος έφτασε στην Πολύτσανη. Η γενιά μου και οι μεγαλύτεροι, ίσως να θυμούνται ακόμα τους στοίχους τραγουδιού:

«Ακούω βροντολαλήματα,
σαν να ’ναι βροντές πολέμου.
Είν’ τα παιδιά του Πωγωνιού,
στη Γκρίκα που δουλεύουν».

Από εκείνη την περίοδο πέρασαν σχεδόν 63 χρονιά και η κατάσταση του δρόμου αυτού παραμένει ίδια και χειρότερη. Προφανώς έγιναν προσπάθειες για τη βελτίωσή του και κάποιες επεκτάσεις.

Μετά το 1990 αναζωπυρώθηκαν οι ελπίδες κι ακολούθησαν διάφορες ενέργειες. Έγιναν έρανοι από τους κατοίκους της περιοχής, έπεσαν εμβάσματα από συλλόγους και σωματεία της διασποράς, Αθηνάς και Αμερικής, εγκρίθηκαν κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, έγιναν μικρό επεμβάσεις και μερεμέτια.

Η σημερινή διοίκηση του Δήμου Δρόπολης και Πωγωνίου τελευταία έκανε κάποιες παρεμβάσεις, τσιμεντόστρωσε ορισμένα σημεία. Όλα όμως, παρέμειναν μπολιάσματα. Και κανείς και για καμιά συγκεκριμένη εργασία, δεν λογοδότησε.

Αλήθεια, ο δρόμος Δρυμάδες – Σωπική, ενταγμένος και χρηματοδοτούμενος από το Ευρωπαϊκό Προγράμματα ΕΣΠΑ, μέσω Ελληνικής Κυβέρνησης και συγκατάθεση της Αλβανικής πλευράς, ποιος ο λόγος που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ; Απολογήθηκαν ποτέ οι υπεύθυνοι και τα αρμόδια όργανα υλοποίησης του; Αλλά, όπως φαίνεται, η αντιπολίτευση και οι έγκριτοι δημοσιογράφοι στο χώρο μας, θυμούνται τον θεσμικό τους ρόλο μόνο μια φορά στα τέσσερα χρόνια.

Θέλω όμως, να σταθώ στο γεγονός που για τριάντα χρόνια ο δρόμος αποτέλεσε το μεγάλο δόλωμα στο ψάρεμα ψήφων από κάθε υποψήφιο βουλευτή, υπουργό, δήμαρχο, έπαρχο, σε όλες τις προεκλογικές αναμετρήσεις, στο δόλιο Πωγώνι. Η μόνη υπόσχεσή τους ήταν: η κατασκευή του πολυπόθητου δρόμου.

Δε θέλω να σας κουράσω προτρέχοντας σε όλους όσους πέρασαν από το ’90 και μετά. Στην πολλά υποσχόμενη τότε «Ομόνοια», στον  εκλεγμένο βουλευτή, Βαγγέλη Ταβο που δήλωνε κατά καιρούς πως μόνον αυτός θα μπορούσε να φτιάξει το δρόμο αυτό (ακόμα τον φτιάχνει).

Αλλά, ας πάμε επτά χρόνια πριν, που η μνήμη μας είναι νωπή και η μελάνη δεν έχει στεγνώσει ακόμα. Ο τότε και σημερινός πρωθυπουργός Ράμα, δήλωνε θριαμβευτικά σε προεκλογική συγκέντρωση στη Δερβιτσάνη την απόφαση της κυβέρνησής του, να κατασκευάσει το δακτύλιο του Πωγωνίου. (Ανάθεμά μου αν γνώριζε τι σήμαινε «Δακτύλιος Πωγωνίου»).

Δεν χάσανε ευκαιρία τότε οι υποψήφιοι βουλευτές του P. S. , Τσούτσι και Κουμπάρο στο κυνήγι των ψήφων στην Αθήνα, ζήτησαν συνάντηση με εκπροσώπους της διασποράς των χωριών του Πωγωνίου να αναγγείλουν το μεγάλο συχαρίκι. Περιχαρής τότε ο πρόεδρος του συνδέσμου Πωγωνίσιων, Κώστας Πάνος, τους πρόσφερε τον ογκώδη φάκελο με σχέδια και μελέτες, συναντήσεις και συμφωνίες με κυβερνητικά κλιμάκια της Αθηνάς και των Τιράνων. (Είχε αφιερώσει ο δόλιος σημαντικό κομμάτι της ζωής του σε αυτή την υπόθεση).

Η απάντηση τους παρά ήταν υποκριτική: «Μα αυτός ο φάκελος είναι η μισή δουλειά!!!»

Λίγες μέρες αργότερα, σε συνάντηση με τους κατοίκους της Σωπικής, η τότε και μετέπειτα υποψήφια του P.S. Α. Ντράλιου δήλωνε ευθαρσώς: «Επιτέλους το όνειρο των Πωγωνίσιων έγινε πραγματικότητα χάρη στη μεγαλοψυχία και διορατικότητα του μεγάλου μας ηγέτη, Έντι Ράμα».

-Άντε στο καλό – είπα μέσα μου – αναστήθηκε ξανά ο Χότζα!

Τα παρατράγουδα είχαν και συνέχεια. Ξέσπασε σάλος με πομπώδες δηλώσεις στο κυνήγι της δόξας. Ακούσαμε για «Μπουμπουλίνες» και «Κολοκοτρώνηδες». Διαφωνίες και γκρίνια για το που θα κόψουμε την κορδέλα των εγκαινίων, στην Τσάτιστα, στη Σωπική, στο κέντρο στην Πολύτσανη ή στην άλλη άκρη, στην Ντισνίτσα της Ζαγοριάς;! (Είναι και αυτοί ομοιοπαθείς με μας.) Ακολούθησε ντελίριο ενθουσιασμού και αναρτήσεων, έπαινοι και κολακείες.

Ας έρθουμε τώρα στην ουσία της υπόθεσης. Ο συγκεκριμένος δρόμος από την γέφυρα της Σούχας που τελειώνει η άσφαλτος και μέχρι την Πολύτσανη, είναι μόνο 15 χιλιόμετρα κι άλλα τόσα προς τα άκρα του Πωγωνίου και της Ζαγοριάς. Για να τον διανύσει κάποιος σήμερα, χρειάζεται δύο με τρεις ώρες, καταστρέφει το αυτοκίνητο κι εξαντλεί τα όρια της υπομονή του.

Ένας δρόμος που εξυπηρετεί 21 χωριά σε τρεις επαρχίες και δύο Δήμους: 7 στο Πωγώνι,10 στη Ζαγοριά και 4 στην Λουντζουριά, παραμένει στο κακό του χάλι ακόμα. Έστω και από ένα χιλιόμετρο το χρόνο αν κατασκευάζονταν, τώρα θα είχε τελειώσει. Μόνον το κόστος της διαφημιστικής πινακίδας ενός υποψήφιου βουλευτή σε προεκλογική εκστρατεία, θα αρκούσε για 500 μέτρα δρόμο.

Σε ερώτημα προς υποψήφιο βουλευτή στις τελευταίες εκλογές: «Τι γίνεται με την υπόθεση του δρόμου του Πωγωνίου;» η απάντησή του ήταν: «Τώρα ήρθε η ώρα του».

Το τυρί στη φάκα μία χαρά κρατεί. «Τ’ είχες Γιάννη, τ’ είχα πάντα», μέχρι που, σε αυτό τον ευλογημένο τόπο θα σβήσει και η τελευταία φωνή ζωής.

Αξίζει να σημειωθεί πως η επαρχία του Πωγωνίου, ίσως να είναι πρωταθλήτρια σε όλη τη χώρα όσον αφορά την εξόφληση των υποχρεώσεων που της αναλογούν έναντι του κράτους. Το κράτος όμως, δεν ξοδεύει γι’ αυτή δεκάρα τσακιστή, ούτε για την παιδεία, ούτε για ιατρική περίθαλψη, για τίποτα. Απεναντίας εκμεταλλεύεται ανελλιπώς όλα τα φυσικά του πλούτη: την ξυλεία, τα ύδατα, αδρανή οικοδομικά υλικά, λιβάδια, βοσκοτόπια…

Ακούμε συχνά φωνές: «Εσείς, οι Πωγωνίσοι, τι κάνατε»; Απαντάμε: «Τα τελευταία 30 χρόνια τα σωματεία της διασποράς, Σύλλογοι και Αδελφότητες, σε συνεργασία με την εναπομείναντες, βάζοντας το χέρι στις προσωπικές μας οικονομίες, σε δωρητές μικρούς και μεγάλους, κάναμε ζηλευτές προσπάθειες. Αναστηλώσαμε και συντηρήσαμε εκκλησίες, περιποιηθήκαμε τα χωριά μας, στρώσαμε δρόμος, φτιάξαμε πλατείες, κατασκευάσαμε υδραγωγεία και βρύσες, ανακαινίσαμε εγκαταλελειμμένα σχολικά κτίρια, φτιάξαμε παιδικές χαρές και αθλητικά κέντρα, συντηρούμε την πολιτιστική μας παράδοση και πάνω απ’ όλα μεταλαμπαδεύουμε στην νέα γενιά την αγάπη και την έγνοια για την γενέθλια γης.

Δεν μπορούμε όμως, να φτιάξουμε αυτοκινητόδρομο.»

Ας ελπίσουμε πως μια μέρα θα αντικρίσουμε και εμείς οι Πωγωνίσοι την Ιθάκη μας.